Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
13 articles on this Page
Cynhadledd yr Amwythig.
Cynhadledd yr Amwythig. "V Dydd Iau. I'dydd Iau diweddaf agorwyd y Gynhadledd <"}nedlaethol Gymreig yn yr Amwythig i clafod cwestiwn addysg yr athrawon. llywyddid cyfarfod y bore gan y Prifathraw Griffiths, Is-G-Anghellydd Prifysgol Cymru. Sylwodd y llywvdi yn ei anerchiad fod Peddf 1902 yn dodi y cyfrifoldeb o addysgu J*, athrawon ar yr awdurdodau lleol. Hyderai ybydd i Gymru arwain yn hyn, fel y gwna Hewn materion addysgol eraill. Darllenwyd papar ar addysg athrawon yn 4 pherthynas arbenig k Chymru gan y Prif- itiiraw T. F. Roberts, Aberystwyth. Credai nd oes wI ad yn y byd & gwell manteision .Itiddi i gynyrchu athrawon gwych. Ctfesfciwn sgyfyd yn naturiol ydyw, a gerir yn mlaen iddyag yr athrawon mewn sefvdliadau ar tahan, ynte mewn cysyLtiad a'r Brifysgol. Ar hyn <> bryd y mae colegau y Brifysgol yn langhymwys i fod yn ysgolion addysgol, ond ilmae ganddynt y gallu i roddi y radd o athraw yn y Celfyddydau. Ond y mae gan :rr awdurdocUu lleol a chanolog yn yr ar- fyfwng presenol ran fawr a phwysig i'w 4hymeryd. Dylid talu sylw arbenig i angen Cymru yn nglyn &g addysg athrawon. Mae Jyn yn haeddu ystyriaeth fanwl a neillduoL i-rgymhellai y Prifathraw nid yn unig fod Fwyllgor Cacol< g yn cael el sefydlu ond hefyd Swyllgor Cyfarwyddol, modd y gellid troa- ^lwyddo tan ei ystyriaeth faterion y gwa- fcanieithid arnynt. Cynygiodd Mr. S. N. Jones, cadeirydd 'Oynghor Sir Mynwy, benderfyniad i'r per- vyl a ganlyn :— (1) Na chaniateir i rieni ay'n 4wydclus i roddi galwedigaeth barchus i'w "lant benderfynu pa blentyn sydd i'w gym- iwyso'n athraw (2) fod y pleotyn a arddeng- 18 gymhwysder i fod yn athraw yn cael addysg gydrywiol a hyny; (3) fod addysg *(rwyadl yn cael ei rhoddi ar y modd i addysgu fel y gall yr athraw nid yn unig wybod sut i lyfranu addysg ond hefyd paham fod y naill gynllun yn well na'r llall. Ymdriniwyd gan y Prifathaaw Salmon, Abertawe, ar y cynllun goreu i leihau nifer yr athrawon elfenol yn Nghymru ac ar ei ol siaradodd Mr. Owen Owen, Prif Arol- ygydd yr Ysgolion, ar yr anhawster gyda chwestiwn y ddwy iaith. Siaradwyd hefyd gan Mr. Lewis Williams, Caerdydd, a'r Arolygydd Darlington. Siaradodd Syr J. Gorst fel cynrychiolydd Mdysg gyffredinol y wlad. Dywedai fod cyfungorph athrawon y Deyrnas Gyfunol yn .gyfoethocach o herwydd fodllawer ohonynt yn cael eu parotoi yn Nghymru. Y mae gan j Saeson eu rhagoriaethau, ond collant mewn dychymyg a barddoniaeth—neillduolion ar- benig trigolion Cymru. Credai ef y bydd i ysgolion Seisnig elwa ar ddysgu Cymraeg, 4tc ysgolion Cymreig ar ddysgu Saesneg. Ar ei ol siaradwyd gan y Proffeswr Find- Jay, Prifysgol Manchester. Cytunwyd i derfynu yr eisteddiad heb basio unrhyw benderfyniadau. Cyfarfod y Prydnavm. Llywyddai Mr. Lloyd-George ar gyfarfod y prydnawn. Darllenwyd papur gan Ar- glwydd Stanley o Alderley, ar addysg yr Athrawon yn ei pherthynas a'r awdurdodau lleol. Awgrymodd yr Henadur T. J. Hughes fod adeiladau canolog yn cael eu codi mewn ar- daloedd poblog i ddysgu yr athrawon yn- ddynt. Tybiai fod hyn yn bwysig. Ar ei ol siaradodd y Proffeswr Anwyl, Miss E. P. Hughes, Dr. Rhys, Dr. Aaron Davies, Mr. A. Humphreys Owen, A.S., a Lady Verney. Yna siaradodd Mr. Lloyd-George. Dy- Tvedai eu bod oil yn cytuno fod angen am addysgu'r athrawon. Y mae gwaith pwysicaf y genedl yn cael ei gario yn mlaen gan rai aad ydynt drwyadl gymhwys i'r gwaith. Yn Rwsia mae 97 y cant o'r athrawon wedi <eu cymhwyso yn drwyadl i'r gwaith, ond yn Kghymru a Lloegr nid oes ond triugain y 4sant. Y mae y sefyllfa yn un ddifrifol, a 4dylid gwneud rhywbeth ar fyrder. Aeth y Uefarwr yn mlaen i egluro y modd y gallai y wrdeisdrefi gynorthwyo i ddwyn hyn oddi- amgylch Yr oedd angen am gryn frwd- Irydedd, yn enwedig yn wyneb y codiad yn y trethi, ond credai ef fod y Cymry yn ddigon ibywdfrydig ft dewr ar gyfer hyny. Siaradwyd yn mhellach gan y Prifathraw Griffiths a'r Henadur Thomas. Dydd Gwener. Llywyddid cyfarfod bore Gwener gan Syr John Gorst, a chaed anerchiad byr ganddo. Yna darllenwyd papur gan Mr. Tom John, Is-lywydd Undeb Cenedlaethol yr Athrawon yn trafod cwestiwn addysg athrawon yr vsgolion elfenol. Ar ei ol rhoes Mr. E. Jones, prif athraw Ysgol Ganolradd Barry, adroddiad o'i waith yn nglyn a'r Ysgol hono yn ystod y chwe' blynedd diweddaf. Siarad- Hdd y Proffeswr Raymont, Coleg Prifypgol y Deheudir, tros ddysgu athrawon yr ysgolion slfenol a chanolradd ar unwaith. Siaradwyd hefyd gan y Proffeswr J. J. Findlay, Prif- yagol Manchester, Miss Jones, Coleg Girton, Caergrawnt, Proffeswr Millicent Mackenzie, Prifysgol Caerdydd. Dr. John Rhys, a Mr. Wiliiam Jones, A.S., Arglwydd Stanley o Alderley, a Syr John Gorst. Cyfarfod y Prydnawn. Llywyddwyd cyfarfod prydnawn Gwener gan Mr. A. C. Humphreys-Owen, A.S. > Agorwydy drafodaeth ar addysg athrawon yr •Ysgolion Canolradd gan Miss E. P. Hughes, ,oyn brif athrawes Coleg Hyfforddiadol Ath- rawon yr Ysgolion Canolradd, Caergrawnt. Dywedai fod gwaith yr athrawon hyn yn un anhawdd a phwysig iawn, am eu bod yn addysgu ysgolorion rhwng deuddeg a phedair ,ar bymtheg oed, sef cyfnod pwysicaf eu bywyd. Y peth mawr i'r athrawon hyn ydoedfl cynyrchu yn yr ysgolorion boffter gwlr at addysg. Yna cyflwynodd Miss Hughes amryw awgrymiadau 1 ystyriaeth y cyfarfod. Agorwyd ymddiddan ar y cwestiwn o addysg gyfredol i'r athrawon gan Mr. J. Trevor Owen, a siarad wyd yn mhellach gan y Pro- ffeswr Mackenzie, Caerdydd, ac eraill. Terfynwyd y Gynhadledd trwy basio pleidleisiau o ddiolch, &c., i'r rhai oedd wedi gweithio i'w gwneud yn llwyddiant. o:o
Mr Lloyd-George yn Manchester.
Mr Lloyd-George yn Manchester. Beirniadu polisi Mr. Balfour. Nos Wener cyn y ddiweddaf Mr Lloyd- George ydoedd y prif wahoddedig yn nghin- iaw Clwb Diwygiadol Manchester, a thradd- ododd araith gref yno. Cafodd dderbyniad brwdfrydig pan gododd i siarad. Cyfeiriodd yn frysiog at yr annghydwel- ediad addysgol yn Nghymru. Dywedodd fod y sefyllfa yno yn dadblygu yn gyflym. Gall helbul ddyfod, ond nid ei fai ef (Mr Lloyd-George) fydd hyny ac os daw yr oedd ef yn sicr nad ysgoga'r Cymry. Yna trodd ei sylwadau at y Llywodraeth. Ni ddywed neb air dros y Llywodraeth. Y mae yn ymddangos yn dro gwael eu taro am eu bod ar lawr. Byddai ymosod arnynt yn gyffelyb i ymosod ar longau pysgota heddychol. Parth y cwestiwn cyllidol, dywedai Mr Lloyd-George nad oedd amheuaeth nad Diffyndollwyr ydoedd y blaid Geidwadol, ac yr ydym wyneb yn wyneb a phroblem plaid gref a galluog sydd yn meddu cyfoeth diderfyn, bron, a dylanwad mawr. Gan gyfeirio at araith ddiweddaf yr ardalydd Salisbury, yn yr hon y rhag-ddangosai y llinellau ar y rhai y mae ad-daliad i'w wneud, dywedodd Mr Lloyd-George fod yn rhaid fod sefydlydd y ffydd Gristionogol wedi condemnio y blaid Geidwadol gyda rhagddyfaliad. Tybia rhai fod polisi Mr Balfour yn un cymedrol, ond yr oedd y siaradwr o'r farn mai gwallgofrwydd hollol fyddai i'r wlad hon ei dderbyn. Yn ei farn ef y mae yn fwy peryglus, fel yr oedd yn fwy twyllodrus a thrychinebus, yn ei gan- lyniadau na diffyndollaeth. Y mae yn am- Iwg y bwriada dalu yn ol i'r gwledydd sydd yn codi y tollau uchaf ar ein cynyreh ni, sef Rwsia, yr Unol Dalaethau, a Ffraine. Bwriwch fod yr Amerig yn dweyd wrthym ni, O'r goreu, os ydych chwi yn nodi allan ein gwlad ni i wneud rhyfel fasnachol yn ein herbyn, bydd i ni ymladd." Ac y maent, cofter, yn bobl wrol a phenderfynol, gyda digon wrth eu cefnau i gario brwydr o'r fath yn mlaen, a gallent wneud pethau nad allem ni fforddio eu gwneud. Gallai yr Amerig andwyo ein masnach longau; a beth am gotwm? Ai tybed nad allai hi wneud rhywbeth gyda hwnw hefyd ? Cy- merer Ffrainc hefyd. A ydym yn myned i ddechreu rhyfela gyda Ffrainc ? Ar ol yr holl helynt a fu rhyngom a'r wlad hono, ac ar ol i'r holl annghydwelediad gael ei glirio, a ydym yn myned i gyhoeddi rhyfel fasnach- ol chwerw yn erbyn Ffrainc? Y fath wallgofrwydd! Nid yw Ffrainc yn wrth- ymgeisydd peryglus i ni yn marchnadoedd y byd. Gwir ei bod yn gwerthu i ni gryn lawer o ddeunyddiau gwlan a sidan. ond y mae yn gwerthu y pethau hyn ar eu teilyng- dod neu eu gwerth eu hunain. Y mae boneddesau, y beirniaid goreu ar sidan, yn eudewis. A ydym yn myned i gyhoeddi rhyfel yn erbyn ffasiwn? Nis gellir gwneud hyny, ac i ba beth y ceisir gwneud ? Y ffordd oreu i gyhoeddi rhyfel yn erbyn Ffrainc ydyw trwy wella ein deunyddiau gwlan a sidan ein hunain. Beth am yr Almaen eto ? Tro dichellgar ar ran hyr- wyddwyr y polisi hwn ydoedd enwi yr Almaen, gan y gwyddent nad yw yn wlad boblogaidd yn Lloegr ar hyn o bryd. Ond dymunai Mr. Lloyd-George ar ini beidio gadael i'n rhagfarnau redeg a'n barn ymaith. Yr ydym yn ymdrafod ag Ellmyn yn ein masnach bob dydd ac yn eu cael yn bobl onest ac unplyg. Y mae eu tollau hwy ar ein nwyddau ni mor isel ag eiddo Canada. Nis gellir taro'r Almaen heb daro Holand hefyd, ac isel iawn yw tollau Holand ar ein nwyddau. Hefyd nis gellir taro'r Almaen heb daro ein porthladdoedd Dwyreiniol yn ogystal, oblegyd y maent yn dibynu gryn lawer ar fasnach yr Almaen. Ynfydrwydd fyddai cyhoeddi rhyfel fasnachol yn erbyn yr Almaen. Ofnai Mr. Lloyd-George ein bod yn rhoddi gormod o amser i archwilio cynygion Mr. Chamberlain ar draul gosod o'r neilldu gynygion mwy peryglus y Prif- weinidog. Pe buasai awduron y cynllwyn- ion hyn yn gorfod cnill eu bywoliaeth oddi- wrth unrhyw fasnach ni fuasent yn siarad fel y gwnant. Ar y terfyn pasiwyd pleidlais o ddiolch i Mr. Lloyd-George am ei araith nerthol. Nos Sadwrn cynaliwyd cyfarfod ey- hoeddus mawr dan nawdd y Clwb Diwyg- iadol, a Mr. Lloyd-George ydoedd y prif areithiwr. Yr oedd yn bresenol amryw ael- odau Seneddol a gwyr cyhoeddus. Traddododd Mr. Lloyd-George araith faith a nerthol dros ben, a chafodd gymeradwy- aeth fyddarol. Ymdriniodd ag amryw fater- ion yn ei araith, ac yn eu mysg addysg a dirwest yn Nghymru. Dywedai fod y genedl Gymreig mor frwdfrydig gydag addysg ag unrhyw wlad yn Ewrop, neu unrhyw dalaeth yn yr Amerig, ac yr oedd o'r farn fod hyn yn ddigon o reswm dros ymddiried llywodraeth addysg Cymru yn nwylaw y Cymry. Hefyd credai y dylem gael yr awdurdod i bender- fynu y cwestiwn dirwestol. o:o
Tan yn y Rhyl.
Tan yn y Rhyl. ODDEUTU pump o'r gloch foreu ddydd Mercher, torofld tain allan yn masnachdy helaeth y Md Connah and Co., yn West- bourne Avenue, Rhyl. Ni wyddis aut y dechreuodd. Dros y ffordd i'r masnachdy y mae gwaith nwy y Rhyl, a gwelwyd fflim yn y masnachdy gan un o'r dynion weithiai yn y lie hwnw, a rhedodd i alw y t&n ddiffoddwyr. Daetb T&n Frigad y Rhyl yno rbag blaen, ac yn ddiweddarach daetb T&n Frigad Abergele yno hefyd. Ond ni allent fyned o dan y t.An, a chwympodd y nenfwd i lawr, ac yn fuan iawn yr oedd yr holl adeilad wedi Ilosgi. Ofnid yn fawr i'r gwreichion ddisgyn i'r gwaith nwy. Ond, yn ffodus, yr oedd y gwynt yn chwythu I gyfeiriad arall. Gan fod mwg o'r tan yn llenwl y tai cyfagos meddyliodd rhai o'r preswylwyr fod eu tal ar dan, a chariasant lawer o ddodrefn allan i'r heol. Ond gallodd y ddwy frigad dan rwystro i'r t&n ymledu. 0 fewn i'r masnachdy yr oedd amryw geir modur, &c., yn werth 2,000p. Y mae yr holl golled yn 5,000p., yr hwn sydd yn cael ei waeuthur i fyau gaa yswiriant.
--0-Y Gymraeg yn yr Ysgolion.
--0- Y Gymraeg yn yr Ysgolion. Bu Pwyllgor Addysg Morganwg yn trafod pwnc y Gymraeg yn yr ysgolion, ddydd Mawrth. Cymheliai is-bwyllgor bd cylch- lythyr a drefnwyd gan brif swyddog addysg y sir yn nglyn a gwneud dysgu Cymraeg yn orfodol yn yr ysgolioa, yn cael el fabwysiadu a'i anfon i bob ysgol yn y sir. Amlyga'r drafodaeth fod y teimlad yn lied gryf yn ffynu mai braidd ya sydyn fuaBai deddfu felly ar unwaith, er fod amryw yn ffafr anfon y cylchlythyr. Dangoswyd fod y wlad yn disgwyl am drefniant effeithiol a phendant ar y pwnc hwn. Dywedodd y Parch J Davies, Cadle, y dilynai Cymru oil ped arweinid y ffordd gan Forganwg, gau lwyr annghofio fod Meirionydd eisoes wedi mab- wysiadu a rhoddi mewn grym gyfundrefn sy'n gwneud y Gymraeg yn benaf yn bwnc addysg y plant.
—o o o— Diwygiwr Newydd.
—o o o— Diwygiwr Newydd. EVAN ROBERTS yw unig destyn siarad CasUwchwr (De Cymru) a'r cylchoedd y dyddiau hyn. Pregethwr ieuanc gyda'r Methodistiaid yw efe, yn dilyn ei efrydiau yn Nghastellnewydd Emlyn. Pregetha bob nos yn Nghapel Moriah, ac y mae arddeliad rhyfedd ar ei weinidogaeth. Aeth yn ddi- wygiad grymus drwy'r fro; mae'r ffyrdd tuallan i'r capel yn dyn o bobl sy'n methu cael mynediad i'r addoldy, a dychwelir ugeiniau at grefydd. Un noswaith gwefr- eiddiwyd y gynulleldfa gymaint fel y buwyd yno hyd yn mhell wedi dau yn y boreu yn canu ac yn gorfoleddu. Dywed y diwygiwr nad yw'n gwybod dim ar y dechreu beth fydd ei neges, ond yn fuan fe'i meddienir a nerth yr Ysbryd nes ei wneud yn wir a grymus gyfrwng y Gair. Cauir y masnaeh- dai yn gynar i fyned i wrando arno, a daw'r gweithwyr dur ac alcan yno'n dyrfaojdd yn ayth o'u gwaith. Ymunodd gweioidogion pob enwad Ymneilldaol i gynal breichiaa'r diwygiwr, a'r wythnos hon cynelir y cyfar- fodydd yn Nghapel Brynfceg, Gorsaidon. o
Etholiad Horsham.
Etholiad Horsham. DDYDD Sadwrn diweddaf, cymerth etholiad le yn Rhanbarth Horsham i lanw y sedd a wnaed yn wag trwy farwolaetb Mr J H Johnstone, yr aelod Toriaidd. Y ddau ymgeisydd oeddynt Arglwydd Tumour (T), a Mr L R E; skine (R). Dyma ganlyniad y pleidleisio:- Arglwydd Turnour (T) 4,388 Mr L R Erskine (R). 3,604 Mwyafrrf 784
-0--Arlywydd yr Amerig.
-0-- Arlywydd yr Amerig. DDYDD Mawrth diweddaf ydoedd y diwrnod i ethol Arlywydd yr Amerig. Yr ymgeiswyr am yr anrhydedd oeddynt Mr Theodore Roosevelt, GweriDwr, a'r Barnwr Parker, Democrat. Bob pedair blynedd yr etholir Arlywydd. Yn y mwyafrif o'r Talaethau cedwir dydd yr etholiad yn ddydd o wyl. Yn gyffredin dech- renir pleidleisio am chwech o'r gloch y bore. Ni pbleidleisir yn Efrog Newydd mewn adeiladau cyhoeddus, fel y gwneir yn Mhrydain. Mewn siopau bychain y pleidleisir yno fynychaf, ac weithian gwneir mewn bythynod coed ar yr heolydd. Yr oedd yr holl wlad yn ferw drwyddi ddydd Mawrth, diwrnod y pleidleisio. Ail-etbolsvyd Mr Roosevelt gyda mwyafrif mawr. Ni chafodd y Gwerinwyr erioed o'r blaen y fath fodd ngol- iaeth. Yr oedd mwyafrif Mr Roosevelt yn fwy hyd yn oed nag eiddo y diweddar Mr McKinley.
-x.o-x-UWCHALED.
-x.o-x- UWCHALED. Teulu mewn profedigaeth. Bu damwain ddifrifol yn Hafodllanisa, Cerig- y-drudion boreu Sadwrn diweddaf. Yr oedd bachgen a geneth, y cyntaf yn chwech, ar eneth yn naw oed, yn sef j 11 o flaen y taa, pryd y ffrwydrodd rhywbeth o'r tin i'w gwynebau a'u dwylaw, a chan fod yr enetb heb orpheo gwisgo am dani, fe gafodd ei hanafu mor ddifrif- ol fel y bu farw taa haner awr wedi pump yr un dydd, ac y mae y bachgen mewn cyflwr difrifol, a gorfu i'r meddygon dori ei law i ff wrdd. Cafwyd y meddyg, Dr Davies, yn ddioed, a chafodd gynorthwy meddyg arall, boned dwr caredig o Loegr oedd wedi digwydd d'od i hela am y diwrnod. Arosodd yno i wneud ei oreu gyda Dr Davies trwy y dydd. Y mae cydym- deimlad dyfoaf yr ardaloedd gyda'r teulu trail, odus. Pasiwyd pleidlais o gvdymdeimlad dyfn- af yr ardaloedd gyda'r tenia yn Nghapel Cefn Porth bore Sal. Y mae Mr Evan Jones, tad y plant, yn fab i Robert Jones, gynt o Gwesty, BryDtrillin. Nis gwyr Deb beth achosodd y ffrwydriad, ond diamhen y ceir manylion ar ol y trengboliad. GOHEBYDD.
Advertising
ALL THAT is LATEST AND BEST IN DENTISTRY. Fees Always Moderate. No Fee is asked for Advice or Estimate of Cost. c t DENTAL SURGEOJT, THE ARCADE, 85 LORD ST., LIVERPOOL .ao\}.ABRAII4":t V Eye-Sight Testing Rooms ARE OPEN FREE, and iuformation is given willingly whether glasses are supplied or not. 20 LORD STREET, & 22 GREAT CHARLOTTE STREET, LIVERPOOL. PRIVATE CHRISTMAS CARDS. PRIVATE CHRISTMAS CARDS. PRIVAfE CHRISTMAS CARDS. QUAINT, ORIGINAL, REFINED. QUAINT, ORIGINAL, REFINED. QUAINT, ORIGINAL, REFINED. F. G. THOMAS, 38, BOLD ST., LIVERPOOL 1. G. THOMAS, 38, BOLD ST., LIVERPOOL F. G. THOMAS, 38, BOLD ST., LIVERPOOL
Y Dr. Isaac Roberts.¡
Y Dr. Isaac Roberts. ¡ Ac i mi basio heibio ein cyfarfyddiadau dilynol, a rhai gohebiaethau rhyngom, a pbethau eraill, y rhai fnasent i mi yn awr, ar ol ei farwolaeth, yn ddyddorol i'w hadrodd pe buaswn yn ymddiddan a chyfaill 0 gylch y tin, ond sydd hwyrach o natur rhy bersonol i'w hadrodd ar dudalenau Y Geninen,-er hwyrach y maddeuid i hen wr clebrog fel myfi wneud y fath beth a hyny. A gaf fi adrodd y modd yr arweiniwyd fi i ymweled ag ef yn Sussex, ac ychydig o'r hyn alwelais yno ? Ceit? Or gorea, mi wnaf. Bydd y tipyn ad- roddiad cyfrinachol hwn yn help i weled y dyn- y dyn yn hytrach na'r seryddwr,—ac y mae y dyn sydd y to cefn i'r seryddwr yn fwy o wrth ddrych edmygedd na'r seryddwr ei hun, wedi y cwbl. Ysgrifena o'r North Western Hotel, ar y 24ain o Ebrill, 1901, lythyr yn dechreu fel hyn Dear JEleazer Roberts,—I am staying here for a week or longer, at this'hotel, and would be glad to see you. Anaml yw hen gyfeillion i'r hen. Yna a yn mlaen i roi ychydig o hanes ei daith yn yr Aipht, lie yr oedd wedi bod am dri mis a haner; ac edrydd rai o'i syniadaa crefyddol; a rhydd hysbysiad am farwolaeth ei wraief taa mis cyn hyny*; ac ychwanega wrth gwt hyny :— If you could come here on Sunday next and take me to hear one of the modern preachers of the Hen Gorph it would be a treat to me, after the lapse of 50 years, without hearing one of them. I think it m ght be somewhat like a listener that had just risen from the dead; and I should be glad if you would come here before and after the service and lunch with me, and I would give you the impression made upon the mind of the one resurrected. Yr oedd yn y llythyr rai pethau nad oeddwn yn cydsynio a, hwy; a chawsom hi allan," chwedl y Saeson, pan gyfarfuasom. Euthum i'w weled fel y dymunai: ac aethom ein dau i gapel Nether- field Road, y capel a adeilidwyd yn lie ei hen gapel ei hon yn Burlington Street. Eisteddas- om yn bwrpasol yn set y gweinidog, y Dr Hugh Jones. Gwrandawodd yn astnd ar y Parch Griffith Ellis, M.A., Bootle, yn traddodi pregeth ragorol; a dywedwyd i mi wedi hyny ei fod wedi rhoi sofren felen yn y casgliad at y tlodion. Gall y bydd fy ngwaith yn adrodd amgylchiad bychan fel hwn yn ymddangos yn blentynaidd ond ai Did yw yn help i wel'd y dyn-y dyn oddimewn. Beth oedd yn gweithio yn meddwl y seryddwr enwog hwn, ar ol 50 mlynedd 0 esgoulusiad ac yn union ar ol claddu ei wraig, i awyddu clywed pregeth gan un o bregethwyr yr Hen Gorph nid at i ddyfalu. Y mae yn ddrwg genyf, pa fodd bynag, na chaw- som hamdden i ymddiddan am y bregeth: yn wir, nid oedd yr un a adgyf ods gid ei hun yn teimlo awydd mawr i ymddiddan o gwbl. Er iddo dreulio diwrnod gyda mi ar ol hyny yn Hoylake, ac ymddiddan am lawer 0 bethau heb. law y eer, ac yn eu mysg am y wlad "uwch ser y nefni soniodd air am y bregeth. Dyma'r pryd y llwyddodd i'm perswadio i dreulio wyth- nos gydag ef yn Sussex. Nid oeddwn yn bar iach ar y pryd a dadleuai y gwnai y daith les i mi; ac ymrwjmai wrth y teulu yma y cymerai ofal mawr obonof. Dadleuai hefyd ei fod yn teimlo yn unig ar ol colli ei briod; ac heblaw hyny yr oeddwn innau yn bur awyddus i weled ei Arsyllfa. Euthum gydag ef ar y 6ed o Fai, 1901.-ELEAZER ROBERTS yn Y Geninen. Gellir dweyd yma, mewn nodiad, fod yPrH oherts, y flwyddyn ganlynol, wedi priodi Madlle Klupke, ser- vddes enwog yn perthyn i Arsyllfa Paris, a'r hon a baratoasai rai papurau dysgedig ar faterion seryddol, a'r hon oedd yn ei gynorthwyo hyd ddiwedd ei oes yn ei archwiliadau seryddol yn Starfleld, Crowborough.
-.0.0'--Cribinion.
-.0.0' Cribinion. Dewiswyd y Parch W Hughes, ficer Llan- uwchllyn yn aelod 0 Gymdeithas Hanesyddol Eglwys Loegr. Bwriada y Parch W Hopkin Rees, y cenhadwr Cymreig yn China, dalu ymweliad a'r wlad hon y flwyddyn nes if. Mae Cronfa Goffadwriaethol y Parch E Myr- ddin Rees bellach wedi cyrhaedd taa 154p. Drwg genym ddeall mai parbau yn lied wael y mae y Parch William James, Aberdar. Yn ol pob arwyddion caiff Mr. J Herbert Ro- berts ei ddewis yn ddiwrthwynebiad yn Nghor- llewinbarth sir Ddinbych pa bryd bynag y daw'r etholiad.
.Almanac y Gvreitliivrr am…
Almanac y Gvreitliivrr am 1905. CYHOEDDIR yr almanac defnyddiol hwn gan Gwmni y Quinine Bitters, ac y mae eleni eto wedi gwneud ei ymddangosiad yn brydlon. Er mai llyfryn bychan yw o 32 o dudalenau, y mae wedi enill poblogrwydd mawr yn mhlith pob dosbarth yn y wlad oherwydd amrywiaeth a helaethrwydd ei gynwysiad. Da genym weled ei fod eleni eto yr un mor gynwysfawr ag arferol. Hebl iw yr hyn ddisgwylir gael yn mhob almanac am godlad a machlud haul a Iloer, pen llanw y mor, &c., cynwysa luaws o gyfarwyddiadau amaeth- yddol, meddygol, a thealuaidd nad allant lai na bod ya fuddiol a defnyddiol i bawb a wnant ddefnydd ohonynt. Bydd y tablau byrion g-eir yn y cyfarwyddiadau cryno i'r Llythyrdy a welir yn yr almanac yn sicr o brofi yn wasanaethgar i luaws o weithwyr Cymru. Mae y tafleni o ffeiriau Cymru a'r daflen llydnu sydd yn y llyfryn yn dderbyn- iol a defnyddiol iawn i amaethwyr, magwyr anifeiliaid, a pborthmyn. Y mae cynwysiad y llyfr mor amrywiol a chyflawn, fel nad all lai na bod yn ddefnyddiol i bob dosbarth o weithwyr Cymru. I> r
Advertising
Ysgol Carmel, ger Treffynon. CYNELIR PRAWF CYNGHERDD (Test Concert) YN Y LLE UCHOD GWYL Y BANG, RHAGFYB main, 1904. TESTYNAU. Unrhyw Unawd i Feibion Gwobr, £ 1 10 o Unrhyw Unawd i Ferched i 10 0 Unrhyw Bedwarawd 0 10 0 Unrhyw Adroddiad (aerored) 076 Cynelir PRELIMINARY 1ES1 ar yr Adroddiad am 5 o'r gloch ddydd y Cyngherdd. BBIRNIAD CHRDDOROL- W P HARTWELL JONES, F.R.S.M. Yr enwau i dd'od i law yr Ysgrifenydd erbyn Rhagfyr iaf, 1904. Am fanylion pellach ymofyner a'r Ysgrifenydd, Mr R S DAVIES, Celyn, Carmel, nr Holywell. CYMDEITHAS LENGAR GYMREIG Traddodir yr AIL DDARLITH mewn cysylltiad a'r uchod gan y Prcff. J. MOERIS JONES, Nos Wenor, Ta-chvedd. 13,1904, yn yr HARTLEY BOTANICAL THEATRE (Prifysgol Lerpwl, Browulow Street). Dechreuir am 7-45 o'r gloch. Darlithiau dyfodol-Rhagfyr 16eg, Ionawr 13eg, Chwefror lOfed, a Mawrth lOfed. PEEL ROAD WELSH C.M. CEAPElT BOOTLE. The Annual Tea Party & Concert will be held on WEDNESDAY, DECEMBER 14, 1904. Tea on the Tables from 4-30 to 6-30 p.m. Concert to commence at 7-30. Chairman-THE MAYOR OF BOOTLE (0. K. Jones, Esq., T.C.). Artistes Soprano-Miss HARRIET EG-AN, Cefn. Contralto-Miss PATTIE MA Y ROBERTS, Portmadoe Tenor-Mr. DAVID EL Jt-, Cefn Mawr. Baritone-Mr. E. FFESTIN JONKS, BI. Ffestiniog Accompanist-Miss NELLIE LEWIS. Tickets, Tea and Conce, t. Is. and is. 6d. Ball's Wedding Rings have won him -reRt renown The cheapest and m. st lucky rings in town, Tne purest guinea gold they are, and bless The pair with sweet content and happiness. BALLS WEDDING RING FACTORY, London Road.