Seren Cymru

THROAT AFFECTIONS AND HOARSENESS. — All suffering from irritation of the throat and hoarseness will be agreeably surprised at the most immediate relief afforded by the use of Brown's Bronchial Troches." These famous "lozenges" are now sold by most respectable chemists in this countoy at Is 14d per box. People troubled with a hacking cough," s ■' slight cold," or bronchial affections, cannot try then: too soon, as similar troubles, if allowed to progress, result in serious Pulmonary and Asthmatic afiectiona. See that the words "Brown's Bronchial Trotohesr are on the Government Stamp around each box.- Manufactured by JOHN I. BROWN £ SONS, Boston, United States, Depot 493 Oxferd-street, London.

YMWELIAD A'R FELINGANOL. Mae un flynedd ar ddeg wedi pasio er pan ymadawais a'r maes toreithiog hwn, a hen ardaloedd hyfryd Solfach, Tyddewi, a Thretio, a'r Felinganol fel en hen fam hwynt oil. Oddiar hyny mae y brawd ieuanc parchus T. Williams, wedi bod yn gweinidogaethu yn y Felinganol, Solfach, ac yn rhanol yn Nhretio, gyda diwydrwydd, derbyniad, a chryn lwydd- iant. Ond er gofid iddo ef, a choled i'r achos, y mae ei iechyd wedi rhoddi ffordd yn ddi- weddar, fel y mae wedi methu pregethu er ys dau fis. Ond hyderwn yr adferir ef yn fuan i'w gyflawn nerth a'i ddefnyddioldeb. Mae Mr Williams yn ysgolhaig gwell ni'r cyffredin o bregethwyr Cymreig yn fyfyriwr caled a chysson; yn gyfansoddwr manwl a chywir, ac yn bregethwr grymus yn y ddwy iaith. Ar ei gais ef a'r eglwys, ymwelais a hwynt y Sabboth olaf yn Mehefin, a chafwyd oedfaon gweddol gysurus. Yr oedd yr hybarch Mr Reynolds yn ei hwyliau goreu yno ar y cym- mundeb, ac yn edrych yn gryf a gwrol, a Williams bach yn methu dweyd gair. Y GYNNULLEIDFA. Yr oedd y gynnulleidfa yn hynod o dda, ac ystyried fod poblogaeth yr ardal yn lleihau yn fawr, trwy symudiadau a marwolaetbau; ond er pobpeth, yr oedd cynnydd at yr eglwys o amryw yn ystod y flwyddyn ddi- weddaf. Ond er fod yno gynnulleidfa bur dda, hynod y cyfnewidiad oedd yn ei chyfan- soddiad er ys un flynedd ar ddeg. Y mae yr hen golofnau wedi eu symud gan mwyaf; hen ffyddloniaid yn y tir; aelodau selog a ffyddlon, a llawer o wrandawwyr parchus y lie, oedd a'u seddau yn wag, a'u lie nid edwyn mo honynt mwy. y DIACONIAII). Mae y Felinganol wedi cael ei bendithio a diaconiaid da er ei ffurfiad, er ys ugeiniau o flynyddoedd yn ol. Gellir enwi llawer o hon- ynt ag oedd yno yn nghof yr oes hon, sef Mr Thomas, Llethr; Bevan, Newgal; Thomas, Treysgaw; Nicholas, Llangigefach; Thos. Richards, a Thomas Lawrence. Yr oedd yno er ys llawer dydd hefyd ddau ddiacon oddi- allan i'r eglwys, fel eu gelwid, sef Mr Rey- nolds, Tregadwgan, a Bevan, Tretio, y rhai oeddent mor selog dros yr achos a neb, ac o wasanaeth a chymhorth mawr i'r eglwys. Daeth Bevan i mewn cyn marw. Symudwyd y rhai hyn o un i un, ac yr oedd yno rywrai ieuengach i lanw y bylchau; ond yn ddi- weddar,yn ystod Mai a Mehefin-dau fis o amser-ffyrnigodd angeu, a chariodd ffwrdd bedwar o ddiaconiaid ffyddlon, syml, a selog. Y cyntaf oedd y brawd JOHN WILCOX, o Fachelid gynt, o'r 70 i'r 75 mlwydd oed. Dyn syml, sobr, selog, ac ymroddol dros yr achos da, oedd efe. Saer gwlad oedd. Yr ydym yn cofio ei weled ddwseni o weithiau yn colli hanner diwrnod o gyflog, gan adael ei waith ganol dydd Sadwrn, er myned i'r cwrdd parotoad i Dyddewi (y pryd hyny). Ambell i weithiwr a wna hyny yn awr. Mae yn gofyn sel ac aberthiad i wneyd hyny ac am nad oes ond ychydig a'i gwna, y mae y cyrddau parotoad ar brydnawn dydd Sadwm wedi myned lawr gan amlaf. Clafychodd y brawd hwn yn Penzance, lie yr oedd wedi myned i ymweled a'i ferch; ond awyddai am ddyfod adref i Solfach i farw, a thrwy drafferth fawr daethpwyd ag ef yn ol; ond ni bu fyw yn hir wedi cyrhaedd gartref. Claddwyd ef yn y Feninganol. THOMAS FRANCIS. Saer oedd yntau, ac yn byw yn Solfach. Dyn hynod o dda a defnyddiol gyda'r achos mawr. Yr oedd sel y ty yn llosgi ynddo. Ni chollai oedfa nac ysgol braidd byth; ac o herwydd ei ffyddlondeb a'i fedrusrwydd yn siarad ac yn trefnu, edrychid ato effelblaenor a threfnwr y cyfarfodydd gweddi a'r cyfeill- achau. Yr oedd graen crefydd amo. Dal- iodd ef ei afael ynddi hi, ac anrhydeddodd hithau yntau. Yr oedd yn ddyn sobr a dif- rifol iawn, ac yn barchus iawn gan bawb, yn neillduol feuy gan Mr Williams, y masnach- ydd, yn ngwasanaeth yr hwn y bu am flynyddau hirion. Ni bu yn ddiacon am flyneddau meithion, oblegid nid oedd ond 43 yn marw ond ennillodd iddo ei hun air da gan- bawb, a chan y gwirionedd ei hun. Claddodd ei ddwy ferch fechan dipyn o'i flaen, a gadawodd weddw unig i alaru ar ei ol. THOMAS SIMMINS, o Borthyddi. Tyddynwr cyfrifol oedd y- brawd anwyl hwn. Yr oedd yn hen aelod, ac yn hen swyddog; yn ddyn diargyhoedd a difefl, yn wyliadwrus iawn ar ei gamrau a'i eiriau, yn gadarn yn y ffydd, yn selog o'i phlaid, yn haelionus at ei chynnal, aphrofodd ei barch i'r eglwys trwy adael swm go dda o arian yn ei ewyllys at gario yr achos yn mlaea. Hen ddarllenwr a dosparthwr y SEREN, y Bedyddiwr, y Greal, &c., oedd efe. Dyn gonest, diwyd yn ei alwedigaeth, cyfaill trwyadl, a Christion gloyw. Yntau hefyd a hunodd yn yr Iesu, ac yr oedd ef a'i gyd- ddiacon, Thomas Francis, yn gorwedd yn feirw yr un dyddiau, a chladdwyd y ddau yn y Felinganol, y ddau ddydd nesaf i'w gilydd. Yr oedd ef tua. 70 neu ragor oed, feddyliwn. Gadawodd weddw unig ar ei ol, wedi claddu eu hunig blentyn er ys blynyddau yn ol. HENRY JENKINS, o Kingheried, oedd y pedwerydd diacon, a'r henaf o'r pedwar, a symudwyd yn ddiweddar. Cafodd ef ei niweidio gan darw ar ei fferm ei hun, er ys tua dwy flynedd yn ol, pan y bu bron a'i ladd. Gwellhaodd yn ei ysbryd yn siriol iawn; ond ni bu yn alluog i fjrned i lawr i'r hen Felinganol am y ddwy flynedd ddiweddaf. Yr oedd yn caru ty ei Dad, ac yn gosod ei lwyddiant uwchlaw ei lawenydd penaf. Yr oedd yn amaethwr medrus a diwyd iawn. Cododd deulu mawr o ddeg o blant, a rhai wyrion, a gosododd hwynt oil i fyny mewn sefyllfaoedd cyfrifol yn y wlad. Bu am flynyddoedd lawer yn fath o oruch- wyliwr ar ystad Mr Harris, Llanunwes, ae yr oedd ei gallineb a'i ffyddlondeb wedi sicrhau iddo barch mawr gyda boneddig a gwreng. Un enwog fel gwladwr a ffarmwr oedd Jenkins, Kingheried; ond fel crefyddwr a diacon ffyddlon a selog yr oedd yn rhagori. Nid oedd ei le ef byth yn wag un Sul, gwyl, na gwaith, yn y Felinganol. Efe oedd try- sorydd ffyddlon yr eglwys, ac yr oedd yn esiampl i drysoryddion ein heglwysi yn hyn. Cadwai ei gyfrifon yn eglur a chywir, a mynai eu darllen, eu harchwilio, a'u seino yn gyfnodol, fel nad oedd lie i gamsyniad nac 'ammheuaeth. Nid oedd yn ganwr mawr, er ei fod yn deall tipyn o'r wyddor ugeiniau o weithiau dechreuai y gan, a dilynai hi yn deimladwy a thoddedig, yn absenoldeb ar- weinwyr ereill. Yr oedd yn ddarllenwr diogel yn v Gymraeg a'r Saesneg, ac yn deall y peth oedd yn ei ddarllen. Yr oedd yn wrandawwr mawr, yn weddiwr mawr, ac yn gyfranwr mawr-bob amser yn barod. Efe oedd yn blaenori yn y Felinganol er ys blyn- yddau lawer, a blaenor rhagorol oedd. Bu ef farw ar yr 28ain o Fehefin, yn 76 oed, a chladdwyd ef ar yr 2il o Orphenaf. Gwein- yddwyd yn ei angladd gan yr ysgrifenydd, yn cael ei gynnorthwyo gan Mr Phillips, Croesgoch. Yn y Felinganol y claddwyd yntau, gan dyrfa fawr o gymmydogion parchus. Mae teulu lluosog, ac eglwys alarus, ar ol y ffyddlon a'r hir-wasanaethgar Henry Jenkins. Gadawodd weddw wanaidd i alaru ar ei ol, a llu o blant ac wyrion. Wel, dyma alanastra ar eglwys mewn dau fis o amser onite, a'r gweinidog yn glaf yr un pryd! Mae yn galw am gydymdeimlad a gweddi drosti. Yr wyf yn gwybod wrth ys- grifenu y bydd y llineilau hyn yn cael eu darllen gan lawer a'u hadwaenent; ond nid oes arnaf ofn dweyd na welais gwell pedwar diacon gyda'u gilydd yn un eglwys erioed na'r pedwar brawd a nodwyd. Dynion hynod am eu symledd a'u prydferthwch bucheddol; swyddogion ffyddlon yn eglwys Dduw; y rhai, trwy wasanaethu y gwydd yn dda, a ennillasant iddynt eu hunain air da a hyfdra mawr yn y ffydd. Cwrddasant gannoedd o weithiau o gylch y bwrdd yn y Felinganol; ond credwn yn ddiysgog eu bod yn awr wedi cydgwrdd e amgylch y bwrdd aur yn y nef, lie na bydd raid ymadael mwy. Mae yehydig o ffyddloniaid ar ol etto yn y Felinganol. Da frodyr, byddweh wyr, bybyr, gwrol, sicr, di- ymmod, ae helaethion yn ngwaith yr Ar- glwydd yn wastadol, a chwi yn gwybod nad yw eich llafur yn ofer yn yr Arglwydd. Arberth. W. OwENS.

MOUNTAIN ASH A WESTON-SUPER- MARE. Yn ol Solomon, mewn rhyw ystyr, nid oes dim newydd dan yr haul. Y fath, er hyny, yn yr oes hon, ydyw syched y bobl am wreiddiolder a newydd-deb fel y mae yn rhaid myned yn mlaen gan esgor ar rywbeth newydd o hyd. Hen beth cyssylltiedig ag eglwysi ac ysgolion, erbyn hyn, ydyw'r wyl de, ac hen beth sydd wedi cadw'n hynod yn ei flas. Yn lle'r te eleni, cofleidiodd brodyr yr eglwys Fedyddiedig Seisnig yn Mountain Ash y meddylddrych mai mwy o ameuthyn, a gwell treat, i'r bobl fyddai pleser daith i ryw gyfeiriad. Cytunwyd o honom fyned i Gaer- dydd, aci forio oddiynoi Weston-super-mare, gan hyderu y gwnai'r mwynhad o olygfeydd natur, prydferthwch a swynion anian, ar y daith fod yn foddion i lanw yehydig ar ys- tafelloedd gwybodaeth yn y pen, ac i fywiogi a sirioli y galon luddedig ar ol caledi y flwyddyn. Nifer fechan mewn cymhariaeth o gymmydogaethau y gweithfeydd fyddant yn alluog yr haf hwn i ymweleda'r ffynnonau a glenydd y mor fel yr arferent. Llwyddwyd fodd bynag i gael telerau. rhad a manteisiol oddiwrth y gwahanol gwmpeini i roddi cyf- leusdra i luaws i gael un diwrnod o change ac adloniant. Yn foreu, cyn chwech o'r gloch, ary 15fed cynfisol, yr oedd y tren cyntaf yn gadael Aberdar i alw yn Mountain Ash a Quaker's Yard. Diolch lawer i'r brodyr da wnaethant gymmaint drosom yn rhan uchaf y Dyffryn. Yn fuan, dyna'r ail gerbrydres i ffwrdd, ae erbyn hyn yr oedd yn agos i dri chaut a hanner wedi gadael Aberdar i ymuno a'r cannoedd eraill o Mountain Ash a'r cyffiniau i chwyddo'r nifer i dros fil o deith- wyr. Troai yr olwynion yn hwylus, ac ym- ddangosai pawb wrth eu bodd— amryw wedi cael J luxury o fyned yn y second class, ac ereill yn y saloon. Heb annghofio hen gynghor Todd yn ei Student Manual, i deithio bob amser a'n llygaid yn agored, ac i dderbyn addysg oddiwrth bobpeth a welem a phawb a gyfarfyddem, sylwem ar ol bysedd Duw a dynion yn y fro drwy ba un y cludwyd ni dros y Rhymni Line. Safai castell henafol Caerffili mor herfeiddiog ag erioed. Er wedi ei ddarnio'n greulon gan y gelyn, a'i furiau aruthrol yn crogi allan, safai fel pe yn ben- derfynol o beidio rhoddi rhagor o ffordd i neb. Yn yr olwg arno, megys yn ymffrostio mewn anfarwoldeb, teimlem awydd i ofyn a dweyd Hen gastell dewr a derch, pa le Mae'th fllwyr fu mewn bri ? Syrthiasant oU, ac fe ddaw dydd Pryd plygir, cleddi'r di. Yr oedd y ddaear i gyd yn hardd, ac yn ei dillad goreu y parth yma. Nis gallem ddweyd, fel y dywedai yr athrylithgar a'r aufarwol Dafydd Evans, Ffynnonhenry, ar ei ffordd i Ferthyr, ei bod yn drueni gweled ein hen fam y ddaear y ffordd hono mor hagr, a'i hesgyrn allan drwy ei chroen. Yr oedd 1 meusydd drwy ba. rai y rhedai y gerbydres $ ni yn orlawn o berarogl a ffrwythlonedd, øø yn addaw cyahauaf toreithiog. Yma a thra" ymddangosai y blodau amryliw wedi all paentio y fath nas gall neb ond y Limner mawt ei hunan wneyd, heb un yn colli ei liw o dan 7 gwlaw a'r gwlith. Yr oedd golygfeydd arwynebedd y tir yn adfywiol i'r rhai hyny ydynt yn byw gymmaint o dan y ddaear, so yn y dref. Prif atdyniad y dydd er hynf ydoedd, nid y tir, ond y mor. Wedi cyrhaedd y Bute Docks, yr oedd teithwyr y tren blaenftf wedi cael y fantais arnom, a thua phump cant | o honynt wedi cyrhaedd bwrdd y Lady Mary ac wedi ymadael am Weston. Rhaid oeda I aros am tuag awr a hanner i'r agerdd-lestf ardderchog ddychwelyd i gludo'r gweddill drosodd. Yr oedd rhai heb erioed o'r blaeff weled y mor, a'r rhan fwyaf heb fod arno.. Ond ni chawsom le i feddwl fod neb yn of nuS. Yr oedd y llestr mor eang, y mor mor daweIF ac megys yn wen o glust i glust. Yr oedd yr haul uwchben hefyd yn gwenu, a phawb yn gwenu mewn llongyfarchiadau i'w gilydd- Yn mheroriaeth y miwsig ar y bwrdd yr oeddem yn myned yn mlaen yn hwylus; Caer- dydd yn myned bellach bellach, a Weston yN dyfod yn nes nes, hyd nes yn fuan yr oedd pawb wedi glanio yn ddiogel i fwynhau ett hunain am tua chwech awr ar dir gwlad yf haf. Tref brydferth ydyw Weston, yn meddtt j ar bumtheg mil o drigolion. Y mae'r adeil- adau gan mwyaf yn rhai ysblenydd o'r fath oreu. Ystyrir y Cemetery yn un o'r rhai prydferthaf. Ymddengys oddiwrth y tai newyddion ac ardderchog ydynt mewn adeil- adaeth fod y dtef yn parhau i gynnyddu. Ceir yno gyfleusderau i gludo ymwelwyr o lei le yn hynod foddhaol-asynod cyfrwyedig, rhai a cherbydau bychain gyda hwynt, neu. gerbydau ereill o bob math am dal hollol resymol. Ymddengys fod amryw o'r trigol- ion yn gyfoethog, ac wedi ymneillduo yma i fyw ar yr hyn sydd ganddynt, gan fwynhau eu hannibyniaeth, tra mae ereill, f el y morgrug a'r gwenyn, yn byw yn ystod y gauaf ar yr hyn a gasglasant yn yr haf. Gwelsom yno ddau gapel teilwng o eiddo'r Bedyddwyr. Cymro glan gloyw sydd yn gweinidogaethu yn un o honynt-y brawd D. Davies yn ddi- weddar o Bethel, Caerdydd, yr hwn, os nad ydym yn camsynied, sydd frodor o sir Gaer- fyrddin. Yr oedd ei gapel eang a chyfleus yn myned o dan adgyweiriad a helaethiad. Yr oedd yn flin genyf fethu ei weled, a chael ein hysbysu ei fod wedi ei alw i Gymru ar yr achlysur o gladdedigaeth ei fam. Y nefoedd a'i noddo yn ei drallod. Dychwelwyd gyda'r un rhwyddineb. Yr oedd pawb yn canmol y Lady Mary, ac wedi eu mawr foddloni. Annesgrifiadwy ddy- munol i amryw ydoedd eistedd ar y bwrdd gan edrych ar y Ilestr yn myned mor esmwyth. a buan fel aradr drwy wyneb clir a Ilyfndegy dytsdero danom. Wrth. weled y fordaith yn dod i ben, ymholai amryw pa bryd yr oeddetm yn myned i gael excursion etto. Cyrhaedd- wyd gartref yn brydlon, ac er fod rhai o honom yn flinedig ar ol ein Ilafur i gael pawb yn gysurus, teimlem fod genym achos i fod yn dra diolchgar i Arglwydd mawr y tir a'r mor am ei wenau, ac am y sicrwydd oedd genym erbyn hyn nad oedd yr eglwys yn golledus oddiwrth yr anturiaeth—fod y wib- daeth y flwyddyn hon, fel un y flwyddyn. ddiweddaf, wedi ateb yn well nag a wnai'r wyl de a drowyd o'r neilldu yn ei ffafr. J. HOWELL.

CYFARFOD UNDEB YSGOLION SAB- BOTHOL TYDDYNSHON. Cynnaliwyd cyfarfod ysgol perthynol i undeb ysgolion Sabbothol yn y lie uchod Gorph. 14eg, o dan lywyddiaeth Mr G. Williams, am ddeg a dau o'r gloch. Holwyd yr ysgol oddiar y nawfed bennod o loan, gan y Parch. J. G. Williams, y gweinidog. Darllenwyd papyr ary pwnc rhodd- edig gan Mr E. W. Davies, Llanaelhaiarn, a chafwyd anerchiadau gan genadon yr undeb. Yn y gynnadledd, pasiwyd y penderfyniadaa can- lynol:— i., Fod y cyfarfod nesaf i'w gynnal yn Pwll- heli, Medi 22ain. 2. Fod yr ysgrifenydd i fod yn ei swydd am y fiwyddyn nesaf. 3. Fod Mr R. Williams, Pwllheli, yn cael ei ethol yn llywydd. 4. Pwnc y cyfarfod nesaf fydd "Safie y merched yn eu perthynas a'r ysgol Sabbothol." W. M. Jones, Tyddynshon, i areithio, neu i ddar- lIen, arno. 5. Fod y gynnadledd yn cyflwyno eu diolch- garweh i Mr E. W. Davies am ei araeth ar y pwnc, a dymunir arno ei chyhoeddi yn y SEREN a'r Atliraw. 6. Y cyfarfod llenyddol nesaf i fod yn Llanael- haiarn. 7. Fod pwyllgor y cyfarfod llenyddol i ymgyf- arfod yn Pwllheli, Gorphenaf 31ain, am dri o'r gloch. LEWIS JONES, Ysg.

POPULAR STEEL PENS.— John Heath's oblique, turned-up, and round pointed extra strong steel pens, suit all hands and all work. Sold everywhere by stationers in 6d., Is., and one gross boxes; assorted sample box per post for 7 or 13 stamps. John Heath, 70, George St., Birmingham. ADVICE TO MOTHERS !—Are you Droken in your rest by a sick child Buffering with the pain of cutting teeth ? Go at once to a chemist and get a bottle of MRS. WINSLOW'S SOOTHING SYRUP. It will relieve the poor sufferer immediately. It is perfectly harm- less and pleasant to taste, it produces natural, quiet sleep, by relieving the child from pain, and the little cherub awakes as bright as a button." It soothes the child, it softens the gums, allays all pain, relieves wind, regulates the bowels, and is the best known remedy for dysentery and diarrhoea, whether arising from teething or other causes. Mra. Winslow's Soothing syrup is sold by Medicine dealers everywhere at Is lid per bottle. Manufactured in New York. and at 493, Oxford-street. London.

rhoddi yn nhrysorfa yr eglwys er llwyddiant yr achos. Y mae rhai yn gwerthu Crist er mwvn tir, ond gwerthodd Barnabas y tir er mwyn Crist. Rhoddodd Judas yr lesu ymaith am arian, ond rhoddodd Barnabas ymaith yr arian am Iesu. Gwnaeth Robert Haldane, Ysgotland, yr un fath. Gwerthodd ei ystad dywysogaidd am dros driugain a deg o filoedd o bunnau, gan gyflwyno'r cyfan, ond yr hyn oedd angenrheidiol at dreuliau ei deulu, at achos Mab Duw. Dyna genadon yr Ysbryd Glân, bwyd a diod pa rai oedd gwneutbur ewyllys eu Harglwydd. Paham y danfonwyd Paul gyda Barnabas ? Yr oedd Barnabas a Saul wedi eu cydgym- hwvso i gydweithio yn y weinidogaeth. Yr oedd Paul yn frodor o Celicia, gwlad tu arall i'r dwfr, ac yn gyfagos i Cyprus- Nid yw yn annhebyg nad oedd Saul a Barnabas yn hen gyfarwydd a'u gilydd. Dichon fod y naill -wedi bod yn ymweled a'r llall droion gyda'r llongau oeddent yn arfer hwylio rhwng y ddwy wlad. Neu dichon eu bod wedi cael y fraint o gydysgolia yn Tarsus-Ile rhagorol am fanteision addysg. Fodd bynag, yr oedd Barnabas yn adwaen Saul yn dda. Pan oedd y dysgyblion ereill yn ei ofni acyn ymwrthod ag ef ar ol ei droedigaeth, Barnabas wnaeth ei amddiffyn, a mynu derbyniad iddo. Pan oedd adfywiad mawr yn nghymmydogaeth Antiochia, lle'r oedd brodorion o Cyprus a Cyrene yn llafurio, danfonodd yr eglwys yn Jerusalem eu brawd Barnabas (un o'r cyd- frodorion) i'w cynnorthwyo. Ac yn fuan gyrodd Barnabas am Saul o Tarsus i ddyfod atynt-brawd arall o wlad gyfagos, yri meddu digon o debygoliaeth mewn arferion a moesau i gydymdeinilo a gweithio'n dang- nefeddùs gyda'u gilydd. Cymmerodd Barnabas a Saul loan Marc gyda hwynt i Cyprus. Yr oedd Mare yn teimlo dvddordeb mawr yn Cyprus. Gwlad ei fam ydoedd, a gwlad ei ewythr Barnabas, brA wdei fam. Ar y daith gyntaf gwrthod- odd Marc fyned gyda Barnabas a Saul yn mWilach ha Cyprus. Dichon nad oedd yn teindo cymmaint dyddordeb yn y gwledydd ero-'ll ag yri Cyprus, gwlad ei fani, ac nad o" M wedi bwriadu myned yn mhellach nag vi, Fodd bynag, pan welodd hwynt yn par foi x anturio i ganol mynyddoedd peryglus Asia Leiaf, nid oedd ganddo ddigon o wrolder i fyned yn mhellach. Dyweda Mathew Henry am dano ei fod naill ai yn ofni ei waith neu ei fod yn ymawyddu myned i weled ei fam, yr hon oedd yn byw yn Jeru- salem ond daeth Marc yn ddyn arall ar ol hyn, ac yr ydym yn ei gael gyda'i ewythr Barnabas yn cymmeryd ail daith genadol i Cyprus, ac yn profi ei hun yn offeryn yn llaw yr Anfeidrol i wneyd gwrhydri. Wedi i frawd fethu unwaith, rhodder cyfie iddo am ei fywyd; gall droi allan yn ardderchog drachefn M Marc. Tra mae hen Ynys Cyprus, sydd a chymmaint o son am dani yn yr Actau. yn awr yn dyfod i feddiantPrydain, bydded i ddarllenwyr SEREN CYMRU weddio am i hyny fod yn adgyfodiad bywyd iddi. Bydded i Dduw godi rhyw Barnabas, Saul, a Marc etto i efengyleiddio o Salamis hyd Paphos. Os oes i fod yn yr hen Ynys orsaf filwrol i alluoedd Prydain, bydded yno hefyd orsaf geriadol gyda milwyr y groes, a baner Golgotha i chwifio ami yn yr awelen o Gal- faria fryn. Mountain Ash. J. HOWELL.