Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
Advertising
Mawr ddiolch i'n Gohebwyr am eu fEydd- londeb. Bydded hysbys iddynt ein bod yn anfon y sypyn cyntaf i'r Swddfa ar 110s Sad- wrn, a,r sypyn diweddaf boreu dydd Mawrth. I AT EIN GOHEBWYR. Sad- Byddwn yn dechreu cysodi boreu dydd Llun. Felly, bydd gohebiaethau y-sypyn cyntaf yn dra sicr o gael lie yn rhifyn yr wythnos hono. Ac ni anfonir dim at y rhifyn yr hwnw a dder- bynir yn ddiweddarach na boreu dydd Mawrth. Anfoner y gohebiaethau hyn oil i Gol. Y CELT, Caerfyrddin (Carmarthen) y cynyrchion barddonol i Rev. J. O. WILLIAMS, 14, Adderley Street, Liverpool; a phob arian ac archebion i Mr D. JAMES DAVIES, CELT Office, Llanelli,
Athrofa Henadurol Caerfyrddin.
Athrofa Henadurol Caerfyrddin. Cefais i a llawer ereill a deimlent yr un pryder am ddyfodol y sefydliad uchod gyfle da yr wythuos ddiweddaf i fyned i mewn i bwne y cyfnewidiad cyhoeddedig i gymeryd lIe y flwyddyn nesaf. Ofnai llawer y byddai y cyfnewidiad yn gwneud yr Athrofa- yn lie rhy beryglus i ni, yr Annibynwyr, i anfon ein pobl ieuainc iddo, a'n bod yn peryglu credo y rhai a ewyllysiem eu parotoi i weinidogaeth ein heglwysi ni. Nid yr ofnau hyn oedd yn pwyso ar feddyliau y Pwyllgor Lleol, oblegyd yr oeddent hwy wedi cael pob cyfle i ddeall mai yr un natur yn union, gyda rhai gwelliantau, fydd y cwrs diwinyddol eto ag o'r blaen. Gan hyny, nid oeddem yn tybio fod mwy o berygl na phrofedigaeth i'n myfyrwyr ni dan y drefnnewydd nag ydoedd dan yr hen drefn. Nid hyn oedd yn peri pryder i'r Pwyllgor Lleol, ond ofn dwys rhag i'r safon uchel a ofynid dan y drefn newydd gau allan gryn nifer o'r bechgyn a fyddent yn wir addawol fel pregethwyr, ac yn rhy dlawd i allu cael digon o addysg i gyfarfod a safon uchel y der- byniad i'r Athrofa dan y drefn newydd gyhoeddedig. Gyda'r baich hwn ar ein hysbrydoedd, anfonwyd cais at y Bwrdd Presbyteraidd ar iddynt dderbyn cenadaeth oddiwrth y Pwyllgor Lleol i gael ymdriniaeth ar y pwnc. Cydsyniwyd yn ddigon parod a'r cais, apheaodwyd awr i ni gyfarfod a'r Dirprwywyr dros y Bwrdd am 3 o'r gloch prydnawn y Mercher diweddaf. Yr achos ein bod yn parotoi fel hyn yd- oedd er mwyn cael rhyw genadwri eglur ar y sefyllfa erbyn y Pwyllgor Oyff- redinol dydd Iau, canys gwyddem mai aneglurder a tbywyllwch yw'r mwyaf effeithiol i greu anghydfod. Gwnaeth y Pwyllgor Lleol eu goreu i ragflaenu pob anghysur o'r fath. 'Llwyddasant i raddau dymunol. Mewn cyfarfod rhagbarotoawl pen- derfynwyd ein bod yn ceisio gan y Bwrdd Presbyteraidd i ohirio'r cyfnewidiad am rai blynyddoedd-hyd nes byddai i'w pregethwyr ieuainc alia manteisio ar y moddion addysgol sydd yn awr mor gyffredin a chyraeddadwy, a'u bod yn ofni ei bod yn rhy fuan i godi safon y derbyniad mor uohel ag y maent hwy yn darparu. Nid ceisio ganddynt dynu yn ol eu cynllun, ond ei ohirio am beth amser, i bethau ddyfod yn fwy addfed yn ein heglwysi. Gwelir felly mai gohirio y cyfnewidiad am raiblynyddoedd fyddai baich ein cais. Ac oni cheid hyny yr oeddem i geisio gostwng y safon am beth amser, rhag cau y drws yn hollol yn erbyn rhai ymgeiswyr gobeithiol am y weinidogaeth yn ein mysg ni, yr Annibynwyr. Am 3 o'r gloch galwyd ni il mew n i bresenoldeb y tri Dirprwywr dros y Bwrdd. Derbyniwyd ni yn siriol fel y dysgwyliem. Rhoisom iddynt, ar eu cais, daflen o'n henwau ni bob un fel aelodau y Pwyllgor Lleol. Heb oedi dim gosodwyd ein cwyn ger eu bron gan y ddau frawd penodedig i'r perwyl hwnw. Dywedodd ein Ysgrifenydd, y Parch. D. J. Thomas, wrthynt un ffaith bwysig i egluro iddyut pa fodd yr oeddem yn codi pregethwyr. Yr oedd yn amhosibl peri iddynt barotoi am safon uchel mewn addysg ar gyfer y weinidogaeth o'r 14 oed i fyny. Nid oedd neb yn parotoi at y weinidogaeth cyn i'r eglwys eu codi i bregethu. A gallent fod yn 20 oed neu 22, neu hyd nod yn 25, cyn i'r eglwys weled ynddynt y cymmwysderau angen- rheidiol i'r weinidogaeth a bod rhai o'r ditveddarafohonynt.weditroi allan yn weinidogion rhagorol. Gan hyny, nid oes neb o honynt yn parotoi nac yn cynyg en hunain i ni fel myfyrwyr am y weinidogaeth ond y rhai sydd wedi eu codi yn bregethwyr eisoes gan yr eglwysi. Dododd Mr. Thomas bwys neillduol ar y ffaith hon fel rheswm dros beidio codi y safon yn rhy fuan. Dy- wedodd brodyr ereill eiriau i'r un cyf- eiriad, Nis gallaf adrodd y cwbl fan yma. Yna cawsom atebiad y Ddirprwyaeth. Yr oedd yn amlwg, i mi beth, bynag, eu bod yn disgwyl ewyn gwahanol. Y peth cyntaf a gawsomoedd sicrhad nadamcan y cyfnewidiad oedd gorfaelu y sefydliad a'i wneuthur yn athrofa undodol fel y taerid gan rai yn y wasg newyddyrol; ac erfynient yn daer arnom eu credu ac ymddiried ynddynt na allai dim fod yn bellach na hyny oddiwrth eu bwriadau; mai eu gwir a'u holl amcan yn y cyf- newidiad yw dyrchafu yr Athrofa a'i gwneud yu fwy effeithiol nag erioed ac na chafodd proselytiaeth gymaint a mynyd o le yn eu bwriadau. Yr oedd yn amlwg i ni eu hofnau am natur ein ymweliad a hwynt. Pwnc arall hollol oedd genym ni, oblegid nid oes arnom un mymryn o ofn rhag eugallu proselyt- iol. Mae hanes ein myfyrwyr Annibyn- ol o'r Athrofa hon yr amser aeth heibio yn brawf anwadadwy eu bod can iached ar bwne y Trindod a neb pwy bynag. Baich ein gofal ni ydoedd rhag i'r drefn newydd gynygiedig gau allan rai o'r brodyr ieuainc mwyaf gobeithiol a fedd- wn fel pregethwyr. Swm yr atebiad a gawsom o'r diwedd yw eu bod, feallai, wedi amcanu safon rhy uchel i ateb i'r sefyllfa addysgol ar hyn o bryd, a'u bod wedi dyfod i'r pen- derfyniad na byddo am rai blynyddoedd ddim ond rhyw ychydig iawn yn uwch nag ydyw eleni. Ond eu bod yn dal yn ddisigl at eu cynllun cyhoeddedig gydft golwg ar hyd y cwrs athrofaol-tair blynedd yn lie y pedair arferol. Cwrs o dair blynedd a fydd yn yr Athrofa hon o hyn allan. Rhoddodd hyn foddlon- rwydd mawr i ni oil. Yr oedd yn amlwg i ni fod y Bwrdd Presbyteraidd yn wir ofalus ac awyddus am barhad difwlch o'r cydweithrediad heddychol a ffyddlon sydd wedi arfer bod am dymmor mor faith rhyngddynt a'r Annibynwyr. Dywedasant eiriau teg wrthym, a'u bod yn disgwyl dylan- wad a gwaith mawr gan yr Annibynwyr yn y dyfodol, &c Ac i goroni y cwbl, dywedasant yn ddifloesgni y byddent yn foddlon i Annibynwr da gael ei benodi yn Ben ar yr Athrofa pan ddaw y swydd yn wag, ond y gobeithient hwy (ac felly ninau bob un) na byddai angen am hyny am amser,maith iawn. Erbyn hyn yr oeddem oil mewn teimladau da dros ben. Nid oes neb o honom yn dymuno gweled y eyfnewidiad uchod nac achos am dano yn oes neb o honom. Ond y mae'r mynegiad o'u teimladau da tuag atom ni yn ennyn yr un teimladau da ynom ninau. Diwedd eu cynghor i ni yw hyn— Rhowch brawf teg ar y drefn newydd yr ydym yn credu y gweithiai er daioni mawr a dyrchafiad i hen Athrofa Caer- fyrddin." A hyn yw penderfyniad pawh o honom. Felly hefyd y penderfynwyd gan y Pwyllgor Cyffredinol dydd Iau wedi clywed adroddiad y Pwyllgor Lleol am waith y dydd blaenorol. Bellach ni a gydweithiwn yn gariadus a heddychol. -Yr eiddoch yn llawen, D.S.D.
Bwrdd y Lienor.
Bwrdd y Lienor. GAN OnIRO JONES. Daeth By wgraffiad y diweddar Barch David Price, Siloa, Aberdar," i'r Bwrdd. Yr awdwr ydyw ei olynydd enwog—y Parch D. Silyn Evans. Bu hir ddysgwyl am y Uyfr hwn, ond yr oedd yn werth aros er cael y cofiant yn orphenedig, ac mor gywir ag oedd bosibl ei gael. Yr oedd Dafydd Price yn deilwng o fyw- graliiad," ac nid oodd neb teilyngach i ddwyn allan y cyfryw na'i deilwng ol- ynydd. Teilynga y tadau deyrnged o'r fath gan y meibion, yn yr oes hon, a bendith i Gymru grefyddol fyddai talu mwy o sylw i hanes cedyrn Cymru Fu Nid gorganmol sydd yma, ond gwirion- eddau plaen mewn iaith bur ac eglnr nid seion ond ffeithiau. Heblaw y byw- graffiiad ccir yna saith o bregethau yr ymadawedig, a marwnad gan yr awenydd hoff, Dewi Medi. Bydd y darluniau o'r diweddar David Price a'i briod, a'r mab ymdrechgar o Troedyrhiw, yn dderbyniol gan bawb. Anogwn ein cyfeillion i brynu a darllen y llyfr gwerthfawr hwn. Nid yw y pris ond un milt, ond ceir gwerth llawer swllt o fwynbad a lIes wrth ei fyfyrio. Baasai yn dda genym allu rhoddirhai tameidiau o'r pethau melus sydd yma, ond rhaid gwneuthur lie i'r penillion yma o'r farwnad: Oes pregethu yn y Gwynfyd ? Sier genym ei fod ef Ynoln mhlith y cedyrn penaf Ar lwyfanau aur y nef." • Nid yn unig yn y pwlpud Y pregethai ef i'r byd, Ond un bregeth ymarferoi Oedd ei fywyd ar ei hyd." Er ysbeilio yr areithfa. Llanwyd gorsedd yn y nef, P'am, O p'am, 'rwyf yn galaru ? Chwareu telyn aur mae ef." Lion genym weled cymaint sylw yn ca.el ei dala i'r plant—o fewn yr enwad Annibynol. Os oes enwad yn Nghymru wedi bod yn gysglyd, difater ac esgealus yn y cyfeiriad hwn, wel, yr Annibynwyr ydyw hwnw. Bellach, y mae y Bands of Hope yn perthyn i'r eglwysi, a rhoddir sylw nelllduol iddynt gan y Gymanfa Ganu, a hefyd yn Arholiad yr Ysgol SuI. Rhaid i'r plant gael gwaith neu byddant yn tsior o dreulio eu hamser mewn drygioni, ac o bob gwaith nid dim yn fwy dym u nol ganddyn t na chael en dysgu i ganu Darparu tonau, &c., argyfery plant ydyw hoff waith y cerddor llwyddianus, Mr D. W. Lewis, Brynaman, ac yn sicr anbav/dd cael ei gystal ar y maes hwn. Derbyniasom "Rhan IV." o'i Odlau Mawl," yn cynwys tonau ac anthemau syml-er mwyn y plant. Digon yw dweyd fod hwn yu Ilar. n ovstal a'r rhanau ereill o r un gwaith, a dymunwn fawr lwyddiant i lyfr mor hyfryd. Aed Mr Lewis rhagddo. Bydd yn sicr o gefnog- aeth plant Gwlad y Gan." Byddai yn werth i'r cylchgronau geisio efelycbu y Uroniel mewn prydlondeb. Daw i'r Bwrdd bob amser yn ei amser, ao nid yn canlyn o birbell fel- Yn y Nodiadau Enwadol," cwyna y Gol. fod yr argraffiad ar gyfer y pwlpud o'r Caniedydd yn rhy fawr ac anhylaw," a dyna brofiad llawer ereill. Y mae meddwl am ymaflyd ynddo yn ddigon i dori calon dyn gwan Creda hefyd mai dymunoi fyddai iroi y Gymanfa Bre- getbu a'r Gymanfa Ganu yn un, a gwa- hodda ereill i draethu ar y briodas. Ceir parhad o Cromwell," Adgyfodiad Crist." Ysgrif hapus dros ben ydyvv Y Llyfr Cyntaf a, Ddarllenais," gan y Parch H, Davies, Moel Try fan. J. R. ydyw eiddo y "llyfr hwnw, ac y mae canoedd yn gallu dwyn yrun dystiolaetb i waith yr awdwr anfarwol. Mae'r oil o'f ysgrifan, &c., yn flasus. Un o'r pethau doniolaf yn y Cronicl ydyw y cyfeiriad at Y CELT yn cam- ddeall." Yn y golofn hon, rhyw fis o amser yn ol, cyfeiriasom at 11 y Cronicl it Mr Lloyd-George," a tystia y golygydd parchus ein bod wedi ei gam-ddeall, ao mewn canlyniad wedi dwyn camgyhudd- iad yn erbyn y Cronicl, ac mai ysmaU0 Upyn yr ydoedd Dyna beth newydd i ni—golygydd y Croniel yn gallu ysmal" io," ac felly mewn cymeriad newydd ge1* ein bron Dyca yr aHwedd i'r dirgelwcb; a diolch yn garedig iddo am ein hysbysa e1 fod wedi ymddangos ar faes y Gronicl feI awdwr Joke a thrwy alw am gymhorth oddiwrth Mark Twain, y mae wedi ynJ* dreehu llwyddo yn yr un cyfeiriad y tfO hwn eto. Na ddigaloned yn yr antur- iaeth, os llwydda gael cwmni dynion 0 safle Mark Twain. Credwn y gwawris adeg yn hanes y Cronicl y gall fforddio ymffrostio mewn joke. 0 hyn allso byddwn ar ein gwyliadwriaeth, rhag oftJ. y bydd i ni dynu gwyneb hir pryd$ dylem chwerthin yn iachus trwy fethO gweled joke M addeuant, frawd • Maddeuant! a gwnewch leblo eich nwydd' au newyddion am ychydigrhag y digwydd i mi bechu eto. Dyna dro rhyfedd yn y frwydr gora^ yn Llandudno! Holl Gymru yn edrycp am fuddugoliaeth i Morganwg, gan ddi' j ystyra Llanelli, a gwrthod cydnab^ bodolaeth cor Llanfair (Builth), ac Llanfair yn euro y dewrion i gyd Co1 newydd o ganol gwlad dawel yn etifeddion y breintiau mawr! Nid y^ diwedd eto. Clywsom y byddant ytJ. j cydgyfarfod yn Caerdydd yn yr Hydref., Ofnwn fod y corau eisteddfodol yn alJ' t fantais i lawer eglwys, ac yn rhwyste" 1 j fywyd crefyddol. Pob parch i'r Eiste^' fod, a phob llwyddiant i J iaeh, onest, heddychol, ond rhaid j | Sabbath a'i freintiau droi yn fantais f Eisteddfod mewn llawer lie, ar draul ystyru pob gwasanaeth crefyddol, ao sonier am frawdgarweh, &c., rhwotf corau. j Hwre! Ben Davies yn llanw y f yn Llandudno Profodd ei fod y s o'r un ar bymtheg, a'r beirniaid yn uofarf j ar y pwnc Ar ol yr holl fellditbio | Watcyn Wyn, y mae y fuddugoliaeth J wir ddymun^l; ac y mae nerth ofna<i I yn englyn Wat:— j Un o fedd ddycuwel yn fyw—un o'f Hwnt i'r lien. Pwy ydyw ? I Cyhoeddir o'r fainc heddyw, Wedi'r oil, y ce'nder yw." "I Nid oedd neb yn deilwng o'r er fod naw o ymgeiswyr! gwobrau gwerthfawr ereill. i Yn Casnewydd y bydd yr Eiste^d^ J Genedlaethol nesaf, a'r un ar ol b°0<? 0\, Ffestiniog. Er holl ymffrost Liverp0 j Ffestiniog 1 wyddodd! I