Tarian Y Gweithiwr

I Williams, Watchmaker and Jeweller J C cl £ 1J (. K f 1 1 [ ( CI ojn 3T ] < f (tv.d at ( I < i in ) it <?i v. ye l i j C J u.< C3< J ( J V. ]](•)«««, Gfnaii s i! i rvriiat riser; "YFpfctcl c hin-ijEt'gyc'd, Gwies-w inji ct aj nvr jrcr, On til 1 hs n tt-cl-j-Cs ite Trowels i mcwvt

HAFOD. Dydd Mawrth diweddaf, bu farw George Morgan—neu fel yr adnabyddid ef gan y rball fwyaf o'r hen drigolion, George Basset.' Yr oedd yn perthyn i un o deulu- oedd hynaf Cwm Rhondda. Er's llawer o amser bellach, nid oedd wedi bod yn ei arferol iechyd, ond daeth y diwedd dydd Mawrth. Yr oedd yn aelod dichlynaidd gyda'r Annibynwyr Cymreig yn y lie. Gwas- anaethwyd yn ei angladd an y Parchedig Mr WilJiams, gweinidog parcbus gyda yr Annibynwyr yn y lie. Yr oedd y trancedig yn 62 mlwydd oed. Gadawodd ar ei ol weddw a phedwar o blant. Daearwyd ei weddillion marwol yn nghladdfa Glyntaf Trefforest, pryd y daeth nifer fawr yn nghyd i dalu y gymwynas olaf i un a berchid yn fawr.

GWEITHIAU DTVFR ABERDAR. Rai dyddiau yn ol, gwahoddwyd nifer o gynrychiolwyr y wasg r dalu ymweliad a gwaith dwfr Nantmoel, Llwydcoed, er cael gweled esiampl o'r peirianau puro dwfr sydd wedi eu hadeiladu. Wedi cyrhaedd y llyn dwfr, awd yn ddioed i fan lie y mae y peirianau, a dangoswyd i ni y modd per- I ffaith y mae yn gweithio. Celwrn mawr ydyw y peiriant, wedi ei orchuddio, ac odditano y mae y brif bibell yn cario y dwfr o'r llyn i mewn i'r celwrn, dan y mae yn myned drwy amryw dynelli o quarts," yr hwn sydd mor adamantaidd fel nad oes perygl ei ddifa am I flynyddoedd maith. Wedi cyrhaedd PI. jnt neillduol, y mae yn dychwelyd i'r pibellau I hyny sydd yn cyflenwi y dref a'r cylch a dwfr. Er dangos eftaiih y puredydd, tynwyd I' dwfr allan o'r bibell a gariai y dwfr o'r llyn, ac hefyd eto o'r un a gariai y dwfr i'r trigol- ion cafwyd arddangosiad o'r gwahaniaeth mawr o'r ddwy sefyllla. Y mae y gwaith hwn yn adiewyrchu clod mawr ar Mr* Owen Williams am ei fanylrwydd a'i wybodaeth yn nglyn a'r gweith'au dwfr, a phrofir ei fod ef ac ereill wedi bod yn astudio i roddi cyf- lenwad da o ddwfr pur i drigolion Aberdar a'r cylch, yn y modd rhataf. Hefyd, y mae yn dda genym ddeall fod Mr D. P. Davies, cadeirydd y Cyngor Dosbarthol, wedi rhoddi j llawer o'i amser er dyfod i gael y peiriaireu goreu, trwy dalu ymvveliadau mynych a lie- | oedd lie y mae y peirianau hyn ac ereill yn I cael eu harfer.

Gwerthwyd "chip" o goeden a naddwyd gan Mr Gladstone yn 1889, mewn arwerthfa ym Llundain, y dydd o'r blaen, am bum' swllt. Darogenir y bydd i drydan yn fuan gael ei dreio fel "motive power" ar un o brif reilffyrdd Lloegr. I Proffwydir y ceir haf poeth eleni gan rai proffwydi tywydd o bwys.

TYSTEB CA RNELIAN. Cyfarfu nifer o gefnogwyr y mudiad hwn yn nghyd a'r Barnwr Williams yn y Llys yn Puut) pridu, 'prydnawn dydd Gwener Jiweddd, gyda'r amcan o gyfivvyno y dys- | teb i Carnehan, ond gan fod dau o'r c.;s- j glyduion heb ddanfon i fewn eu llyfrau, gc I hefyd o herwydd absenoldeb rhai or swyddogioi- penderfynwvd gohirio y cyf- lwyniad hyd y Mercher, Ebriii Sydd, yn yr un lie am G o'i' gioch. | MVJR'JA.V MORGAN", Ysg.

MERTHYR TYDFIL. Marxvolaeth Sydyn Boneddwr 0 America Dydd Mawrth diweddaf, y 19eg o'r mis hwn, bu farw Mr Morgan Kmanuel, o Catasanqua, P.A. yn y Castle hotel, Mer- thyr Tydfil. Ni fu Mr Emanuel ond wyth- nos o amser yn y wlad hon cyn ei farwol- aeth sj?dyn gymeryd He. Danfor;ir ei gorph yn ei ol i'r America i'w gladdu. Mae yn ymddangos mai ei brif amcan yn dyfod i Gymry ar hyn o bryd ydoedd talu ymwel- iad a bedd ei fam yr hyn a wnaeth dydd Iau, y Meg, gan osod ami dorch o flodau (wreath), ac yna dyf-hwelodd yn ei ol i'r dref i geisio cael al!an rai o'i hen berthyn- asau a chyfeillion y dyddiau gynt. Canys brodor oedd Mr Emanuel o Cefncoed-y- cymer, ger llaw y dref hon. Nis cawn iddo ddod o hyd end yn unig i dri o'i hen berthynasau, sef Mrs Elizabeth .tones, Penheolgerig, Mr David Thomas, Mount Pleasant, Dowlais, a Mr E M Jenkins, Dowlais. Mae yn ymddangos i Meistri D Thomas a E M Jenkins i wneud pob peth yn eu gallu drosto; a gwnaethant beb peth mewn perthynas ag anfon ei gorph yn ol J yn yr un llong ag y bwriadai ef fyned I ynddi pe buasai byw, sef y Majestic. Yr oedd Mr Emanuel yn 70 mhvydd oed, ac yn wr mawr yn y byd masnschol yn ngwlad y Gorllewin. Adnr.byddid ef trwy lac,vel" o'r Taleithau fel 4 Emanuel and Son, L sole agents for the celelrated Rand Rock Drills, Air Compressors, 0c., the Ripano Chemical Co.. the Llsffin &. Rand Powder Co., yn nghyd a phethau ereil!. Gadawa ddau fab i alaru ar ei ol, sef Mri D L a D M Emanuel. Dymunir i newyddiaduron America godi yr uchod.' CYNOG.

Cronfa Afiechyd Pwll y Gra I Gadlys. Cynelir cyfarfod cyffredinol o aelodau y j gronfa hon yn y Green Dragon Inn, Aber- dar, nos Sadwrn, Ebrill y chweched. Taei ddymunir ar i bob aelod dalu eu cyfraniad- au noson y gyfrir)fa nesaf. D. M«:>KPIS, Ysg,

PONTNEDDFECHAN. Cyritlir y Chweched EISTEDDFOD Flynyddol yn y lie uchod dydd Llun, Gorphenaf 8fed, 1901. W. LLOYD, Ysg.

RIZE DRAWING THOMAS THOMAS, Nr. PENYGRAIG. Bydded hysbys fod y Draining uchod wedi ei ohirio am bythetnos hyd Ebrill 13, 1901. W. E. MORGAN, Ysg.

Tanchwa Ofnadwy yn Peny= graig. f Tua 8 o'r gloch boreu dydd Llun diwedda, cymerodd tanchwa ofnadwy le ynjHen Lefe No. 3, Dinas. Y mae yn dda genym ddeal. na chollwyd bywydau. Perthynai y lefel 1 I Meistri Perch a'i Gyf., Glofeydd Blaenclyd- ach. Anafwyd y rhai canlynol :-Rees I Williams, priod, 35 oed, tanwr, Court steet, Tonypandy. Hopkin Evans, priod, 45 oed, Tylacelyn I Road, Tonypandy. James Williams, priod, 41 oed, Greenfield Terrace, Penygraig L Morgan J. Davies, pried, 28 oed, Adare Terrace, Tonypandy. John Leebock, 31 oed, sengl, Penygiaig James Harding, 20 oed, Evans Terrace; i Clydach Vale. j

Pob Gwr a wraig Drwy yr holl wlad a ddylent foe. yn wyliadwrus rhag y clefyd peryglus, y Dropsy Ddwfr A Dropsy Wynt Yn ei holl ganghenau, oblegvd fod canoec yn colli eu by'ivydau yn flynyddol drwv y clefydau peyglus hyn, 'ac hefyd' ddylent fod yn wybydus o'r Feddyginiaeth lwyddianus ar eu cyfer, sef HUGHES .L JL L* Dropsy Pills' Mae Ilu mawr drwy y wlad wedi eu hiachau o'r clefyd hwn, ac y mae yn syndod mor effeithiol y maent er iachau y Gravel, Diffyg Dwfr, Diffyg Anadl, Gwynt, Chwydd yn y Traed, Coesau a'r Bol, Asthma, Curiad y Galon Cramp, Poen Cefn, Tewdra Afiach, Gwynt yn y Stumog, Penysgafnder, Poen yn y Pen, Corffrymedd, Arenau Afiach, Nid oes dim i'w cymharu a hwynt yn eu heffeithiolrwydd at v clefydau hyn. Dar- llener a ganlyn:— b. *1 Fyw, Anwyl Syr,—Y mae yn dda genyf ddwyn tystiolaeth i rhagoroldeb eich "Dropsy Pills 'tuag at lwyr iachau y Dropsy. Bu fy nhad yn dyoddef oddiwrth yr anhwyl- der hwn chwech mis, ac yn anhebyg o fyw. ond pan gymerodd eich Pills fe Iwyr well- haodd yn fuan, a bu yn alluog i weithio am 10 mlynedd. D. JONES. 12, Brynmorfa, Conway RHODDI FYNY Y DOCTOR. Syr,-Ar ol derbyn eich Hughes's Dropsy Pills," mi a benderfvnais rhoddi heibio meddyginiaeth y Doctor, fel ag i roddi prawf teb ar eich Pills chwi. Yr wyf wedi bod yn dyoddef yn enbyd am hir am- ser gan chwydd mawr yn y cluniau, aren- W grafe1' diffyg anadl, a phoen cefn. Wedi bod dri mis tan law doctor, yr wyf yn profi bod eich "Pills" chwi wedi gwneuthur mwy o les mewn un wythnos na hod fodd;on y doctor. Mae'r chwydd wedi cawbl ddiflanu, ac yr wvf yn hur ddi- olchgar am y waredigaeth hon. Ydwyf, XT 1 rT, « G- HUNTON. Nolan Place, Stockton. Fe ddylai pob dynes eu cvmervd vn achlys- urol. Yn ddioed danfoner am Hughes's Dropsy PIJls V Oti Er rcwyn pawb rbag twyll, go- < s ffder gael y Trade v *yS Marfe hwn, sef Hun Diamond a'r geiriau y Dropay Pillp oddi- fewn ar bob b'wch, ac enw Jacob Hugbtisar Stamp y Llywodraeth. Eeb hyn twyll ydyw. Ar werth drwy yr boll deyrQa-c ant 1/1 t, 2/9 a 4/6, trwy y post, 1/3, 2/9, 4/6, oddiwrth Perchenog,- Jacob Hughes Manufacturing Chemist, Penartti. Cardiff. YN rMOR Fe gafwyd o hyd i Feddyglyn ag sydd yn dra effeithiol at gIefydau y Gwddf, y Frest a'r Ysgyfaint, yr hwn mewn undeb a'r Extracts o lysiau nodedig ar lan mor y Pacific, a wna i fyny y feddyginiaeth mwyaf lwyddianus a wel- odd y byd erioed. Y mae yn awr yn cael ei wneud i fyny mewn pot el a u ac yn cael ei alw wrth yr enw Sea Weed Lung Life Myner ei gael yr enw yn HaWIl ar bob potel, ac na pherswadier chwi i gymeryd dim aralL Os bydd trafferth i'w gael, dan- foner Stamps am 3/- ataa ¡;j.3 at JACOB HUGH!^ Manafactunng Chemist, Peaaa^rtli, 4JS? Cyrhaeddodd y newydd i'r Deheudir y Llun am farwolaeth y lienor a'r bardd en- wog Llew LI wyf o. Heddyw (dydd Mawrth) bydd v Due o Cambridge yn 86 mlwydd oed. Yn ol ffigyrau, ceir fod mwy o briodasau yn cymeryd He yn misoedd Mai a Thach- wedd nag un o'r misoedd1 ereilL Hysbysir yn awr fod yr annealldwriaeth fu rhwng Rwssia a, Phrydain yn nghylch China. wedi ei derfynu

Williams, I V V Castle Street, Swansea. .ARGEST STOCK in WALES. 22ct. Gold Wedding Rings EagHsh Patent Lever Watches Bazlfian Crystal Spectacles.

YR WYTHNOS. Yr wythnos hon cymerir cy frifiad o bob-; logaeth y Deyruas GyfunoJ. Hysbysir fod gobaith eto y daw streic chwarclwyr y Penrhyn i ben, yn ol myneg- iad a ymddangosodd yp newyddiadturon y Gogledd yr wythnos ddiweddaf. Penderfynodd rwyjlgor Cofadaii Thomas is Ellis ymgyngliori a'r tanysgrifwyr er gweled pa un a yuynt am i'r arian sydd wedi eu cyfranu (o i6oop. i i7oop.) gael eu defn- yddio er cod!i cofgolofn, neu ynte a ydynt I yn bleidiol i roddi rh: n 1;1' an an at ryw am- can yn nglyn ag addysg. Credaf fod teim- lad lied gyffredinol o blaic: cael cofadail an- rhydeddus, yn hytrach na rhanu yr arian at wahanol amcanion. Mae Mr Herbert Lewis, A.S., wedi ei ail- benodi yn aelod ar Bwyllgor y CyfrifoI1 Cy- hoeddvs,—un o bwyllgorau pwysicaf Ty y -Cy)ffredin, ac un sydd yn golygu llawer iawn o waith. Cyhoeddwyd yn Swyddfa. y "Western Mail" yr wythnos ddiweddaf "Handbook on the Law andi practice of Friendly Socie- ties," g-sn Mr M. Roberts-Jones, bargyfreith- J iwr, a Mr Evan Owen. Bydd y llawlyfr j hwn yn hynod o gyfleus i'r rhai syd-yn cylTr orthwyo gyda. chymdeithasau cyfeillgar, a chynwysa, hefyd, grynhodeb a darpariadau y gyfraith gydag Undebau Gweithwyr, a phenod ar flwyjdd-dal i'r hen bobl. Salem, Nantyglo.—Dyddl Sul, Mawrth iofed, cynhnii wyd cyfarfodydd pregethu yn yr hen gapei uchod, pryd y gweinyddwyd yn Saesneg gan y Parch.' D. Thomas, Bryn- maivr; ac ysi Gymraeg a" Saesneg gan y Parch. James Llewelyn, Tredegar. 'Roedel y cape] yn orlawn y prydnawn a'r hwyr. Cafwyd cyrrHau a hir gofir genym. Yn mrawdlys Caerdydd, dydld Gwener, cafodd Morgan Morgan, glowr, 35 oed, Maesteg, ei ddedfrydui i garcbar am 12 mis gydia llafur caled am claro Margaret Treharne ar ddyddl ISiadolig, yr hon a. fu farw mewn canjyniad. j Dydl Tnu, bu farw y Parch. W. G. Owen, gweinidog gyda'r Bedyddwyr yn Nhroedyt- rhiw, Merthyr, yn 39 oed. Cymerir dyddordieb neillduol dlrwy y wlad yn yr achos o athrod yn erbyn newyddiad- uron yn Llundain gan Mr Arthur Chamber- lain, brawd Mr Chamberlain, A.S., a'r hwn sydd yn hawlio iawn ma,wr. Deallwn fed y tal streic i'r gweithwyr yn Clydach Vale i gael ei godi. Cafwyd Thomas Treharne, 39 oedl, yn byw yn Zion street, Pontypridd, yn fanv yn y gwely ddechreu yr wythnos. Dywedir fod lluaws o'r Rhcndda. yn myn- ychn Rhydfelen, ger Pontypridd, ar y Sul, er mwvn y doiod, ac yn y llys desgrifid y lie yn d'ebycach i ffair nag i ddlim arall ary Sabboth. Cafodd Bennett, llofrudd Yarmouth, ei grogi yn N gharchar Norwich foreu dydd Ian, ond ni chyffesodd i'r weithred. Daeth boneddwr o Gyjmro o'r enw Em- manuel o'r Amerig am dro i Gymru, ac i'r Cefn, Merthyr, i dalu ymweIiad a beddl ei fam. Cafodd anwyd drwy hyny, a'r wyth- nos ddiweddaf bu farw yn y Castle Hotel, Merthyr. Pellebryn o faes y riyfel a, fynega fod General P. Botha, brawd y Prif Gadlytwydd Botha, wedi cael ei ladd, a chlwyfwyd ei ddau fab. Cymerodd terfysg le 3m mhlith yr efryd- wyr yn, St. Petersburg yr wythnos ddiwedd- af, a chymerwyd amryw o bonynt i'r ddalfa. Ganwydl oen yn Bovey Tracey, Deheudir Lloegr, gyda chwech coes yr wythnos ddi- weddaf—pedair yn y blaen. Clywyd y cwcw mewn amryw fanau yn Lloegr yjn ddiweddar. Y mae y Due a'r Duces o York yn awr ar fordaith i Awstralia. Y mae Mr C. Herbert Davies, boneddwr haelionus o Fanceinion, ar goll er's rhai Idyddia u, ag y mae ei d'eulu mewn prydeT mawr. Y ddoe (dydd Ll-un) penodwyd Dr. In- gram yn Esgob Llundain yn y Chapter House. Cafodd Minnie Francis Webb, 22 oed, yn mrawdlys Caerdyddf, dydd Mercher, am ladd ei phlentyn 11 mis oed. ei dedfrydu i gael ei chyfyngu mewn gwallgofdy. Am wneud myglys yn cynwys gormod o wlybaniaeth. cafodd Wm. Clarke a'i Fab, Lerpwl, dialu ^50 o ddirwy. Dydid Llun, cyrhaeddodd Mr Margaret Toohey, o Birr, ei in mlwydd oed ar St. Patrick's Day. Dydd LInn, cvmerodd etholiad Bwrdd Gwarcheid waidS Merthyr Ie. Deall wn fod pris y glo Till syrthio drwy y farchnad yn gyffredinol. j. Y mae Arglwyddi Rosebery wedi myned am daith i'r cyfandir. Boreu dydld Sul, bu farw Mr John Jenkins, hawlydd Ystad Pontlottyn, yn 66 mlwydd oed. Cvmerwyd dyddbrdeb neilldluol yn yr I etholiadau. lleol yn Aberdar a'r cylch eleni. Cvfrifir fod tua 1,200 o drafaelwyr (com- mercial travellers) yn triglanu yn Mryste.

UNIVERSITY OF WALES. -:0: The Seventh Matriculation Examination will take place on MONDAY, JuNE 24th, 1901. Particulars from thp REGISTRAR, Registrar Office, Brecon, from whom Forms of Entry can he obtained. Applications must be made not later than Monday, May 27th, 1901.

CWMAMAN PRIZE DRAWING. Mae v I (irawnz' uchod wedi cael ei ohirio hyd Ebrill 2il, 1901. T. WILSON,

SAFLE FASNACHOL LLOEGR AC | AMERICA. (GAN MABON, A.S.) Gyda golwg ar yr hyn a ysgrifenais ar sefy Ufa gymhariaethol mewn ystyr fasnachol rhwng ein gu lad ni a.c eiddo America., oeall- af fool genyf gymrodyr o fwy a disgleiriach gallu na mi yn gwrthod cyfranogi o edrych jyjn ddigalon ar bethau. Y mae yn wir fod uchafiaeth mewn cyn- yrchu haiarn, dur, a gio, a. nwyddau gwneu- thuredig eraill wedi ein gadael; ond y mae yr un mor wir fod. ein buddiant yn masnach yn oyd cyn gymaint ag y bu erioed ac y mae h-„ A.yw.yn fwy mewn SWill nag eiddo. un- rh .!l1 ddaul o'n cystadleuwyr cenedlaethol. Ai tybed ein bod ni fel cenedl heddyw mevi'ii anfantais ddifrifol oherwydd fod yn rhaid i ni. ddadforio nwyddau heb eui gweithio? A ydym ni yn waeth all an na chenhedloedd eraill, hyd yn nod! yr Ameri- cania.r eu hunain ? Gwir fod yn rhaid i ni gludo mwn haiarn o Spa.en i'r Clyde, y Tyne, a'r Taf. Ond a yw hyny yn waeth na chludo yr un nwydd o Lake Superior i Baltimore ? Gwir, a, mae ein clud-dal mewn-dirol yn llawer trymach nag ydyw eiddb America,. Eto y mae gan yr Americaniaid fwy o bell- dtvr i gludo eu nwyddau o Spaen i'r Taf a; chanolfanau d'iiwydiol mawrion eraill. Ac ar, ol y cwbl, y mae hyn yn ein dwyn at y mater o glud-dal. Y mae y clud-dal yn un o'r pynciau mwyaf pwysig. Bydd raid i'r Llywdlraeth gymeryd y mater mewn Haw. Daw pobl yn y man i geasio cael allan pa- ham y mae clud-dal mewndiriol y(n uwch i'n gwneuthurwyr na chlud-dal tramor, ac yn llawer mwy na. chlud-dal mewndirol gwled)- ydd eraill. Pa. mor hir y gellir disgwyl i'r wlad hen ddioddef o. dan y fath. orfaeliaeth? Y mae yn gwestiwn a ydijav llwyddiant yr Unol Dala.et.hau fel cenedl 01 wneuthurwyr wedi ei ddwyn oddiamgylch gan eu had- noddau mewnol. Bu y cyflo-gau uchel a hawlid nid gan y crefftwyr yn unig, ond gan lafurwyr amaethydidol, ac yn neillluol gan gasglwv-r y cynhauaf, yn foddion i beri i'r dyfeisiwr Americanaidd medrus droi ei svlw at beirianau i arbed llafur. A'r hyn a ddywedais o'r blaen nad yw y gallu i gyf- i addasu yn orfaeliaeth, yr wyf yn dweud eto i nad oes gan yr un wlad!, hyd yn nod Am- eiica, orfaeliaeth mewn clyfais. Y mae yl i fantais o gynyrchu drwy ffwrneisiau mwy yn rhoddi i America, hed'diyw y brif safle yn raysg y gwledydd. Ond nid yw y fantais i gynyrchu drwy ffwrneisiau mwy, peirianau i i arbed llafur, &c., yn gyfyngedig i America, Oddiwrth y digonolrwydd gohebiaeth a ddygir yn mlaen yn awr gyda rhai o brif: fasnachwyr America, y ma.e yn amlwg nad yw yr Americaniaid am geisio dwvlo rhydd mewn materion masnachol, fel y bu gan- ddynt vtn y gorphenol. Y. mae y sefyll allan?, am well cyflog a gwell amoda,ul gweithio, fel rheol, wedi terfynu yn ffafr y meistr; ac nid anodd cael rheswm am hyn. Ystyrid fod gweithwyr America yn well na'u brodyr Ewropeaiddl Pan gollent eu gwaith drwy j ryw anghydfod, buan y gallent gael gwaith j arall yn talu yn 11a,wn cystal. Y canlyn-1 iad o hyn yw nad ydyw Undebau Weith- faol wedi cael gafael briodol arnynt. A 0 dyma reswm paham y methodd! llawer trefn- iant yno. Mewn gair, y mae llwyddiant j cyffredinol y wlad yn milwrio yn erbyn sefydlogrwyddi Undebaeth Weithfaol. | Yn mysg mwnwyr America bu un an- hawsder mawr a.rall mewn cysylltiad) ag ] Undebaeth Weithfaol — amlder ieithoedd I oherwydd dyfodia,di mwnwyr o bob gwlad i America. Ac y mae y rhan fwyaf o'r rhai hyn yn dyfod o fysg y rhai tlotaf o'r tlod- j ion. Y mae pob cenedl, oherwydd diffyg ymdfdiriedaeth sydd yn bod yn mysg cenedl- oedd fel ag yn mysg dynion, yn meddu ei II threfniant ei hun. Yn rhai o'r cyfarfodydd mawrion lie y bu arweinwyr Seisnig yn siarad ynddynt, yn ystod y deng mlynedd diweddaf, yr oedd I yno ddeg neu un ar ddieg 0 luoedd, y rhai I a, adwaenid fel Urdd Sior Sant, Urdd Pat-1 rick Sant, Urdd Dewi Sant, ac urddau per- j thynol agos i bob cenedl yn Ewrop, a, rhaid; oedd cyfieithu yr areithiaui Seisnig. Gallaf 1 rod'dli enghraifft o'm profiad i fy hun. Beth bynag vdym ni wedi ei brofi yma, nid yw ¡ ond y fdiwn ran o'r hyn a deimlir yn •America. America.. Ond y mae yn ymddangos fod yr an- hawsder yma yn cilio. Hyd y flwvddyn ddi- weddaf bu cyflogau uchel America vn pallu, a chynydidai yr anhawsderau i gael gwaith. Ond yn y cyfamser, gwellhaodd trefniad- aeth yn mhob dosbarth o weithwyr. Gyda'r gwellhad yma llwyddasant i godii eu cyflog- v,.ti a.c i wella eu hamodau llafur, er mai vn fvchan <y gydma.ru a'r hyn a gymerodd le ym Ewrop. Wrth. gymeryd i ystyriaeth y camrau breision a wnaed gyda chyfiogau a llafur yn Ewrop, ac hefyd y cynydkl yn yr anhaws- deraui i gael gwaith, diau y bydd i hyn du- edldu meddyliau gweithwyr i ffurfio U Th- debau Gweithfaol cryfion. Deuant i ddeall iYI gellir cael mwy drwy ffordd gyfreithlon na thrwy unrhyw fodd arall. Y mae ByrrM- au Cymod a Byrddau Cvflafareddol o fwy gwert'h. 11a. holl ffug drefniadau y byd. Byddai mabwysiadu dull America i ben- derfynu anghydfod llafur yn y wlad hon, fel yr argymhellir gan rai, yn golygu chwyl- droad; ac yr wyf fi fel un yn ofni yn ni M awr ganlyniad y gvstadleuaeth American- aidd pan ddealla meistradoedd a g-weithwyr America y ffordd i benderfynui anghydfoi drwy y moddion cymodol a dldefnyddir yn, y wlad hon. 'I Cyn belled ag y mae ysbryd a, grea gyd- ymdeimlad rhwrigmeistr a gwas a, ffyddlon- deb yn y gwas at ei feistr yn myned. diau ein be-1 ar y blaen i bob cenedl arall o dan yr havd. A chyn belled! ag y parhawn i wneud pethau felly, parhawn hefyd 1 gymer- yd y flaervoriaeth.

LLANSAMLET A'R GWNINGOD. Mr Got,—Blin genyf bod "gwr db" y wasg sydd genych yna, lyin gwneud y fath gamsyniadau yn barhaus a Tomos druan, nes gwneud i Ohebydd Llansamlet ofyn, "Pa Ie mae cwningod i'w cael ymo?" gan ,mai lie truenus o lwm, &c. sydd yn yr a,r- dal am beth felly. Carem hysbysu i'r brawd yma mai nid o Llansamlet y dantonais neu ysgrifenais i'r wasg, ond "Llansa,wel" neu Briton Ferry; felly, fe wel y brawd mai camsyniadi y "gwr du" ydoedld. Nid wyf yn gwybod fawr am Llansamlet a'r cylch, er hyny, yr wyf yn adwaen llawer o lenorion yno, &c, er nad wyf fawr o lenor fy hun. Er myn'd dros yir hanes yn gywir etc., dyma, fel y bu: "Dewi, wyt ti'n dod i'r angladd ?" "Anmhosibl i mi ddod" oedd y; atebiad. Rhaid i mi fyned am wningod i Llansawel erbyn y fory (y Sul), er practisio'r ci erbyn y match, &c." Dyna'r hanes. Pan darllenodd "Dewi" hyn yn y "Darian," ryiw gampster. o ddyn yw hwn, bras garIamr- odd, yn union am enau drift yi Ripan, a lawr a, io yn ei ddillad glan, trwy y baw a'r Ilaca. at berson diniwed, a cvhucldo. hwn ü fodl yn awdwr llythyron "Twm yr Halier" nes i'r diniwed hwnw braidd a, chwympo mewn llenwyg. Campster o ddyn yw hwn, ond gwell i'r bitw bach ymdawelu, a hyny ar fyr, neu dynoethaf fwy; i'r wasg. Onid yw'r gwir yn hallt, felly, bu hanes yr ym- drafodaeth yma,. Fe wel y brawd Or Llan- samlet mai camsyniadi ydaeddi yr hyn a ym- ddangosodd parthed Llansamlet. Cofiwch, frawd, os oes angen meistr haliers yn Llan- samlet arnoch, yr wyf yin barod i ddlod; yr wyf wedi difiasu halio bellach, yn arbenig yr hen geffyl twp sydd genyf, sef "Mabon." Cofiwch am danaf, angen "promotion" ar fun briodi Maryl Jane—yn sychedu am arian. Fy nghonoh ganwaith i chwi, bydd- wch yn fachgen cla, diipyn yn well na. "Twm yr Halier." So long! Etholiad a'i chymyrfiadlau. Yr ydym yn bresenol yn nghanol brwydrau poethion- (7 cyfarfodydd rhif y gwlith, areithwyr brwd- frydig yn ddarif, rhialtwch annesgrifiadwy, twylwyr a Phariseaid yn wir ffydcllon, addevvidion i'r ymgeiswyr, &c., yn sicr. Dytna hanes etholiadau bob lie fel rheol; nid yw y cwm yma yn wahanol. Nos Fawrth, cynaliwyd cyfarfod lied "fly," gwaeddu mawr am "Twm yr Halier," cynyg "Tomos" ar y pwyllgor. E. Stanley yn llywyddu ym ddeheuig. Nos Wener, cy- farfod neillduol o dda, llywyddwyd hwn êto gan E. Stanley—tri o'r ymgeiswyr allan o'r chwech yn rhoddi allan eu daliadau, a der- byniwyd llythyron oddiwrth dd!au o'r tri arall yn dweud paham na buasent yn bresenol. Dyma'r cyfarfodl goreu o'r holl gyfar- fodydd a fu erioed yn y lle-distawrwydd yn dda, cynulleidfa yn weddus, siaradwyr tuhwnt i'r disgwyliadau, ac yn gyfarfod synwyrol dros ben, a'r cadeirydd mor ffraeth a "Wil Bryon" gynt. Paham na fuasem bob amser yn ymddwyn fel hyn ? Credaf bod diwygiad mawr ger Haw, a. diau yr ydym yn mynedl i gael "reforms" yn y cwm yn nghysydltiad, a'r etholiadau, &c. Erbyn bydd hwn wedi ymddangos, bydd- wn yn gwybod pwy fydd yr ymgeiswyr llwyddianus. Braidd gallaswn eu henwi, ond doethaf beth by-ddlai tewi.. "Gwyn eu by dy rhai fydd allan." Mae gwyr y cardiau yn parha,u yn ffyddr Ion i, gamblo ar y Suliau; ambell i un wedi llaesu dwylaw, eraill yn fwy cynddeiriog. Diolch i Jack, fy nghyd halier, am glees am danynt. Maent yn symud eu nyth etc Slant ;yl Graig wedi gael ei adael, a myn'd i fyny i diriogaeth Yard Pontrhydyfen, a'r Stac Goch. Pwy gollodd sovran o arian wrth chwareui y cardiau y Sul a'r Sul? Gwell byddai i'r llanc diwiscars yma ddefnyddio hwynt at achos mwy addas ag yn nes i'r ty. (Hach a fi! Gan eich bod yn myned allan o'm cyrhaeddl ac i diriogaeth yr ysgrifenwr enwog hwnw, "Philo," caiff ef i wyilio eich symudiadau chwi, a'ch phyfio. Felly, taer ddymunaf ar "Philo" i ddeffro at ei waith a o d gwvlio syrniudiadau gamblers y Waen. Felly gadawaf hwy i "Philo." Yr wyf bron a digio wrthych am na fu- asech yn danfon fwy o'r "Darian" i'r mas- j nachwyr ("newsagents" feddyliaf). Scram J ddychrynllyd yw y dyddliau presenol am y "Darian." Does dim haner digon yma. Dyma engraipht i chwii: Dyma foneddwr i fewn i siop yma a gofynai, 'Tarian' if you please ?" Atebai, "No 'Tarian' here- I sold out. Will you take the 'Seren?" "No" atebai y boneddwr, "Twm yr Halier' is not there." A mawr fel gofynai y mas- nachwr pwy oedd "Tomos" &c., a lie yr oeddwn yn byw, a. methu dleall beth oedd yn bod, bod y fath alw am y "Darian." Felly, Mr Gol., gofalwch ddanfon digon iddynt yn y dyfodol, yn He bod y papyr yn cael ei fenthca, o dy i dy trwy'r cwm. Dyiia ddigon ar hynyna.

CLYWEDION. Clywed bod y gwr bach sydld yn golchi'r brake ar y Suliau mewn pangau dychnn- 11yd tuag ata.f. Clywed v bydd i fynyj yna genych tua deciireu vc wvthnos am fy enw. Clywed fod ganddo bum punt yn barod i klalu i chwi am wybod pwy yw "Twm' cadw dv bum punt, pryna, geffyl gwell nag sydld genyt yn bresenol, a diwygia ar frys. Ciyrwed. bod ymladdfa, gywrain wedi bod rhwng dau weithiwr copr ar ben "Tip Shindris" yr wythnos ddiweddaf. Clywed bod! blodau pert ar wynebau'r *'a.11—"Dash it all." Clywed bod un o'r ddau yn methu gweith- io wredi'r ymladdfa. Clywed bydd hanes yr ymladdfa yn y] "Mirror of Life" yr wythnos nesaf, yn nghyd a'u darluniau. Lied dda, onite? Clywedl mai lie gwyllt dros ben yw Pwll- ygwlaw y dyddiau presenol. Clywed fod "Fortune Tellers yn cael He dsL yn. y "Greyhound Terrace" gan rhai gWidwod; a. bod symiau da. o arian yn, cael eu talu am ei ffortunes. Clywed byidd i "Tomos" roddi gwybod yr helynt i gyd i ddarllenwyr v "Darian." .Clywed bod petHiu yn gwella yn y tren, boreu a'r hwyr. Da, iawn ,I Clywed fod pwyllgor cryf mewn man yn ddrweddar i dJtyfeisio r cynllun goreu i ddal a gwybodi pwy yw TWM YR HALIER. 4.'

i EISTEDDFOD GADEIRIOL GOSEN, DYDD GWENER Y GROGLITH, 19OI. ) Dymunir cydnabod derbyniad y Cyfan- so^jiadau canlynol ar gyfer yr Eisteddfod -iK Vod: "Marwolaeth y Dydd" (testyn y gadair): Gwanwr, Llwch yi Llawr, Aurora, Anadl y Glyn, Mab y VIi awr, Ifor, Ishbosheth, Ar- syllydd, Glan Ogwy, Gwawrddydd, Llais Newydd-deb, Di Ideall Lwyddaidd Awen, "Pusrail, Adlef, Vir Doloris, Ma.b y Dydd, Min yn Hwyr, Emerson, a Didymus—19. nvr- Mr hnes Thomas": Didwyll, Galarwr, Glan yr Afon, Mab Gofid, Llais A'p-of, Oatvdd, Anadil Adgof, Anadl y Glyn, a Caswallon—9. Traethawd, "Manteision ac Anfanteisicn Lazarus, Silwrian, Un Boddlon ar ei Gyflwr-3. Ysgrif, "Ar Apsolom": Brychan, Gomer, Abner, Joseph-4. NATHAN WYN.

Cyfarfod Misol Dosbarth Aberdar. I Cynelir Cyfarfod Misol y dosberth hwn pn ngwesty y Glandover, Aberdar, dydd Llun nesaf, Ebrill iaf, i ddechreu am ddeg cr gloch yn gywir. 1. HOPKINS, Ysg.

— ■' WA T T ST OWN. Nos Iau, yr 21 cyfisol, yn y lIe uchod, cyi- I flwynwyd tysteb hardd i'r Cyn-Heddgeid- wad James Vernon, ar ei ymddiswyddiad o heddlu Sir Forganwg. Y mae y swyddog hwn wedi enill edmygedd cyffredinol, trwy ei rhodiadl boneddigaidd a'i ddull teg a; j cbyfiawn o gyflawnu ei ddyledswydd. Llywyddwyd dros y cyfarfod gan Mr W. Meredith, M.E., yn ei ddull ffraeth a deheu- ig arferol. Cafwyd areithiau hefyd gan Mr James Miles, Glenside, a Mr James Baker, Atalbwyswr, ac aelod o Bwyllgor Gwcith- I redol Cynghrair Mwnwyr Deheudir Cymru, y rhai a siaradasant yn uchel am wrthddrych y dysteb, fel swvddog gonest a chymydog dy- munol. C}ll vynwvd y dysteb, yn cynwys anerchiad goreuredig hardd, awrlais gwerth- fawr, a llestri arian, i briod! parchus y swydd- og, yn nghyd a phethau gwerthfawr eraill, gan M T. A. Burford, Mr T. Powell, a Mr T. Kane. Cymenvyd rhan yn y cyfarfod gan Mr E. J. Rees, Ynyshir; Mr Morton Griffiths, Femdale; Mr D. Thomas, Watts- town; Mr Moses Jenkins, Ynyshir; Mr T. Kane, Wattstown; Mr Charles H. Gunter, Ynyshir; ac amryw eraill. Cyfeiliwyd gyda medrusrwyddi neillduol gan Mr Joseph Jenkins, Ynyshir. Mwynhawyd cyfarfod dymunol iawn, a therfynwyd trwy ganu yr Anthem Genedlaethol.